Берн

Берн (ням.: Bern, фр.: Berne, італ.: Berna, рэтарам.: Berna) — федэральны горад і фактычная сталіца Швейцарыі, таксама кантона Берн, на рацэ Аарэ. Насельніцтва 122.925 чал. (2008).

Гісторыя

Заснаваны ў 1191 годзе герцагам Берхтольдам V з Цэрынгаў. Існуе шмат як навуковых, так і народнаэтымалагічных версій паходжання назвы горада. Па адной з апошніх версій горад названы ў гонар мадзведзя (па-нямецку Bär), які быў першай жывёлай злоўленай у гэтых мясцінах падчас палявання заснавальнікам горада Берхтольдам фон Цэрынгенам. Таксама існуе версія аб пераносе з Італіі назвы Верона (Verona) з пераапрацоўкай яе ў Берн; перанос матывуюць існаваннем роднасных сувязей мясцовых феадалаў з веронскімі.

Найбольш верагоднай у гэты час лічыцца паходжанне назвы Берн ад кельцкага bren ‘гара’ ці brena ‘шчыліна’.

Першапачаткова горад быў пабудаваны з дубовага лесу, але ў 1405 годзе пажар знішчыў драўляныя будынкі, было знішчана каля 550 дамоў, загінула каля 100 чалавек. Пасля ў горадзе будуць будаваць каменныя будынкі, самыя старыя з іх датуюцца XVI—XVII стагоддзямі. Горад хутка пераўтварыўся ў буйны гандлёвы цэнтр, захапіў многія тэрыторыі. Быў адным з удзельнікаў Швейцарскай Канфедэрацыі. У 1848 годзе стаў сталіцай Швейцарыі.

Геаграфія

Берн ляжыць на Швейцарскім плато ў кантоне Берн, на захад ад цэнтра Швейцарыі і за 20 км на поўнач ад Бернскіх Альпаў. Сельская мясцовасць вакол Берна сфарміравалася ледавікамі падчас апошняга ледавіковага перыяду. Сам жа горад быў пабудаваны на пагорыстым участку на беразе ракі Аарэ, але перарос натуральныя межы ў XIX стагоддзі.

Адукацыя і культура

Бернскі ўніверсітэт прыкладных навук

Вядомыя асобы

• Альбрэхт фон Галер
• Фрыдрых Дзюрэнмат
• Фердынанд Ходлер

Гл. таксама

• Бернская канвенцыя