Гавана

ГАВАНА (ісп.: La Habana [aβana], цалкам San Cristóbal de La Habana) — сталіца Рэспублікі Куба, палітычны, эканамічны і культурны цэнтр краіны, адміністрацыйны цэнтр правінцыі Гавана. Плошча вялікай Гаваны складае 724 км², горад падзелены на 6 адміністрацыйных раёнаў.

Прыродныя ўмовы

Гавана знаходзіцца на паўночным захадзе вострава Куба, на беразе Мексіканскага заліва Карыбскага мора. Горад раскінуўся ў маляўнічым месцы паблізу бухт Гавана і Сан-Лісаро. Прыродныя ўмовы фармуюцца пад уплывам трапічнага мусоннага клімату. У студзені сярэдняя тэмпература паветра складае +25 градусаў, у ліпені каля 29. Сухі сезон доўжыцца з лістапада па красавік, а з мая па кастрычнік выпадаюць багатыя дажджы. Сярэднегадавая норма дажджоў складае прыкладна 1500 мм.

Натуральная расліннасць прадстаўлена рознымі відамі пальмаў, пасіфлорай, цытрусавымі, таполяй, сандалавым дрэвам і інш.

Прыбярэжныя воды Гаваны багатыя рыбай. Усяго тут звыш 700 відаў рыб і малюскаў.

Насельніцтва, мова, веравызнанне

У Гаване - каля 2,5 млн чалавек. Доля сталіцы ў агульнай колькасці насельніцтва Кубы - 21%. Каля сямі з дзесяці жыхароў сталіцы з’яўляюцца нашчадкамі іспанскіх перасяленцаў. Астатнія маюць змяшанае афрыкана-іспанскае або азіяцкае паходжанне. Дзяржаўны мова - іспанская. Больш за палову вернікаў Гаваны вызнаюць каталіцтва, частка жыхароў горада прытрымліваецца сінкрэтычных вераванняў, якія ўзніклі на аснове змешвання хрысціянства і шэрагу афрыканскіх паганскіх культаў.

Гісторыя горада

Гавану заснавалі іспанскія пасяленцы ў 1515 годзе. Да заваёвы іспанцамі на гэтым месцы жылі індзейцы (у прыватнасці сібанеі і таіна), аднак жорсткі прыгнёт каланізатараў, хваробы і голад прывялі да амаль поўнага знішчэння карэннага насельніцтва. Недахоп працоўнай сілы ў горадзе іспанскія заваёўнікі дапаўнялі неграмі-рабамі, якія ўжо ў пачатку XVII стагоддзя былі значнай часткай насельніцтва Гаваны.

У канцы XVI стагоддзя Гавана стала адміністрацыйным цэнтрам іспанскай калоніі вострава Куба, які атрымаў да таго часу статус генерал-капітанства. З канца XVI стагоддзя ён быў галоўным фарпостам Іспаніі на Антыльскіх астравах і перавалачнай базай для адпраўкі ў Іспанію нарабаванага ў Амерыцы золата. У 1728 годзе ў горадзе быў заснаваны ўніверсітэт.

У 1762 горад захапілі войскі брытанскай арміі, аднак вайна працягвалася нядоўга, і захопнікі пакінулі Гавану ўжо ў 1763 годзе. Да канца XIX стагоддзя Гавана стала цэнтрам вызваленчага руху супраць улады іспанскіх каланізатараў, а ў лютым 1895 года ў горадзе ўспыхнула рэвалюцыя, а затым «народна-вызваленчая» вайна, якая ахапіла ўсю краіну.

У верасні 1895 года ў Гаване была абвешчаная незалежнасць Кубы ад Іспаніі. У 1898 годзе іспанскі ўрад прызнаў самастойнасць Кубы, аднак пакінуў за сабой права прызначаць генерал-губернатара. У тым жа годзе ў канфлікт паміж Іспаніяй і кубінскімі рэспубліканцамі ўмяшаліся ЗША, якія абвясцілі вайну Іспаніі. У 1898, у часы ваенных дзеянняў паміж Іспаніяй і ЗША, у Гавану ўварваліся амерыканскія войскі, заняўшы горад і блакаваўшы прыбярэжныя раёны вострава. Амерыканскі акупацыйны рэжым працягваўся ў Гаване да 1902 года.

У 1902 годзе, калі вызваленая Куба атрымала незалежнасць і на яе тэрыторыі была ўведзена рэспубліканская форма праўлення, Гавану абвясцілі сталіцай зноў утворанай Рэспублікі Кубы.

Культурнае значэнне

Гавана з’яўляецца адной з самых прыгожых астраўных сталіц свету. Стары цэнтр горада да гэтага часу захоўвае сваё самабытнае каланіяльнае аблічча. Тут маецца шэраг старадаўніх архітэктурных помнікаў, якія прадстаўляюць немалую гістарычную каштоўнасць. У 1984 г. славутасці сталіцы былі ўнесены ў Спіс сусветнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА. Сярод іх варта асоба вылучыць крэпасць Ла-Фуэрса (1583), манастыр Санта-Клара (1644 г.), сабор Беззаганнага Зачацця (1656), гарадскую Ратушу (1792 г.), кафедральную плошчу з саборам, які быў пабудаваны ў XVIII ст.

У цэнтры размешчана плошча з мемарыяльным комплексам імя Хасэ Марці. Адзін з галоўных архітэктурных помнікаў - бульвар Прада, дамы пабудаваныя ў стараіспанскім стылі. Тут размешчаны будынак Нацыянальнага Капітолія, пабудаванага ў 1920-х гг. па ўзоры будынка ў Вашынгтоне, а таксама Вялікі тэатр Гаваны.

У Гаване размешчана і некалькі музеяў: Нацыянальны, каланіяльны, Музей антрапалогіі, Музей керамікі, экспазіцыя якога знаходзіцца ў замку Касціла-дэ-ла-Рэал-Фуэрса, Напалеонаўскі музей (змяшчае выдатную калекцыю экспанатаў, якія адносяцца да перыяду 1789-1815 гг.), Музей дэкаратыўнага мастацтва, этналагічны музей, Музей Рэвалюцыі. Найбольш вядомы Нацыянальны музей, у якім захоўваюцца калекцыі твораў мастацтва мінулых стагоддзяў (у тым ліку і перыяду Антычнасці) і сучаснасці. Уяўляюць цікавасць і музей барацьбы з непісьменнасцю, Музей горада Гаваны, Дом-музей Эрнеста Хэмінгуэя, гістарычны музей Гуанабакоа, дзе сабраны экспанаты афра-кубінскіх традыцыйных рытуалаў.

У апошнія гады праводзіліся работы па рэстаўрацыі архітэктурных помнікаў горада. Мэтай рэстаўратараў з’яўлялася аднаўленне першапачатковага аблічча старадаўніх твораў дойлідства і скульптуры. Велізарнае культурнае значэнне для сталіцы мела рэстаўрацыя збудаванняў на Старой плошчы Гаваны.

Вядучай вышэйшай навучальнай установай горада з’яўляецца Гаванскі ўніверсітэт. З 1962 г. у Гаване працуе Акадэмія навук Кубы, навукова-даследчыя работы фінансуюцца дзяржавай.

Гавана на ўвесь свет знакамітая сваімі шумнымі і шматлюднымі святамі, фестывалямі і кірмашамі, у лютым у горадзе праходзяць маляўнічы карнавал і Міжнародны фестываль Джаза. У снежні ў сталіцы праходзіць штогадовы Фестываль лацінаамерыканскага кіно, а 1 студзеня Гавана адзначае нацыянальнае свята - Дзень Рэвалюцыі, які суправаджаецца святочнымі мерапрыемствамі, выступамі музыкантаў і танцораў.

Горад мае 2 аэрапорты - Міжнародны аэрапорт Хасэ Марці, які з’яўляецца галоўнымі паветранымі варотамі Кубы і Аэрапорт Плая Баракоа, які выкарыстоўваецца толькі для ўнутраных рэйсаў.