Кабул

Кабу́л (пушту: کابل, дары: کابل Kābul) — горад у Афганістане, сталіца краіны, цэнтр правінцыі Кабул. 3,5 млн жыхароў (2009). Знаходзіцца на рацэ Кабул, на вышыні 1820 метраў. Вузел аўтадарог. Міжнародны аэрапорт Кабул. Галоўны эканамічны і культурны цэнтр краіны.

Гісторыя

Упершыню згадваецца грэчаскім вучоным Пталамеем (2 стагоддзе) як Кабур або Карур — горад у Кушанскім царстве. З 6 стагоддзя правіцелямі былі Кабул-шахі. У час арабскіх заваяванняў трапіў пад уладу халіфа Муавіі I (кіраваў у 661—680 гадах). У 9 стагоддзі заваяваны Сафарыдамі, пазней ім валодалі Саманіды, Газневіды, Цімурыды. У 13 стагоддзі зруйнаваны Чынгісханам. Найбольшага росквіту дасягнуў у 16 стагоддзі, калі Бабур зрабіў Кабул сталіцай (з 1504) дзяржавы Вялікіх Маголаў. У 1738 годзе захоплены Надзір-шахам. З 1747 года ў складзе Дуранійскай дзяржавы, з 1773 года яе сталіца. З 1818 года цэнтр Кабульскага княства. З 1880 года сталіца афганскай дзяржавы, з 1929 года — каралеўства Афганістан. Значна разбураны ў час грамадзянскай вайны з 1978 года. У 2021 годзе заняты талібамі.

Эканоміка

Прамысловасць: аўтарамонтная, будаўнічая (у тым ліку домабудаўнічы камбінат), фармацэўтычная, метала- і дрэваапрацоўчая, гарбарна-абутковая, харчовая і тэкстыльная. Вытворчасць дываноў.

Транспарт

Сувязь з навакольным светам ужыццяўляецца праз міжнародны аэрапорт Кабул, які знаходзіцца за 16 міль ад цэнтра Кабула. Новы міжнародны тэрмінал аэрапорта Кабула быў пабудаваны з дапамогай урада Японіі і пачаў сваю працу ў 2008 годзе. Кабульскі аэрапорт таксама з’яўляецца вайскова-паветранай базай як ВПС Афганістана, так і сіл НАТА.

Адукацыя і культура

• Кабульскі ўніверсітэт
• Кабульскі політэхнічны ўніверсітэт
• Нацыянальны музей Кабула

Памятныя мясціны

• Багі Бабур, размешчаны непадалёк ад горада

Вядомыя асобы

• Мухамед Дауд

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 7: Застаўка — Кантата. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7), ISBN 985-11-0035-8.