Алматы

Алматы (каз.: Алматы [ɑlmɑˈtə]) — самы буйны горад у Казахстане, да 1995 года сталіца. Насельніцтва — 1 400 000 чалавек (2008). Размешчаны на паўднёвым усходзе рэспублікі, каля паўночных схілаў хрыбта Заілійскі Алатау, на вышыні 650—950 метраў, паміж рэкамі Вялікая і Малая Алмаацінкі. Чыгуначная станцыя, вузел аўтадарог (аўтамагістралі на Бішкек, Сяміпалацінск і да мяжы з Кітаем). Аэрапорт. Буйны індустрыяльны і культурны цэнтр рэспублікі.

Гісторыя

Заснаваны ў 1854 годзе як расійскае ваеннае ўмацаванне Вернае на месцы казахскага паселішча Алматы. З 1867 года горад Верны — цэнтр Сямірэчанскай вобласці Туркестанскага генерал-губернатарства. Быў месцам палітычнай ссылкі. У 1921 годзе перайменаваны ў Алма-Ату, у 1929-95 гадах — сталіца Казахстана. Развіццю горада спрыяла Туркестана-Сібірская чыгунка, пабудаваная ў 1930 годзе.

Прамысловасць

Машынабудаванне і металаапрацоўка, харчасмакавая (кансервавая, тытунёвая), лёгкая (тэкстыльная, футравая, трыкатажная) прамысловасць; вытворчасць будаўнічых матэрыялаў. ЦЭС, каскад ГЭС на Вялікай Алмаацінцы.

Вядомыя ўраджэнцы і жыхары

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Алматы

• Віктар Мікалаевіч Быкаў — беларускі спартсмен
• Вадзім Анатольевіч Бурыгін (1910—1985) — вучоны, батанік і эколаг, Заслужаны дзеяч навукі Узбекістана
• Аляксандра Яўгенаўна Дзятлава (нар. 1954) — беларускі мастак дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.
• Любоў Фёдараўна Думаноўская (нар. 1946) — беларускі архітэктар.
• Аляксандр Аскольдавіч Іваноў — беларускі стралок
• Ержан Хазеевіч Казыханаў — казахстанскі дзяржаўны дзеяч
• Віктар Цімафеевіч Калюжны (нар. 1941) — беларускі архітэктар.
• Уладзімір Мікалаевіч Крывашэеў (нар. 1941) — беларускі архітэктар.
• Вячаслаў Іванавіч Лянькоў (1915—1969) — вучоны ў галіне ветэрынарнай мікрабіялогіі, доктар ветэрынарных навук[2]
• Ірына Мікалаеўна Міхайлава (нар. 1940) — беларускі архітэктар.
• Ія Міхайлаўна Папова (нар. 1924) — беларускі архітэктар.
• Віталь Паўлавіч Чацверыкоў (1933—1983) — беларускі кінарэжысёр.
• Анатоль Зусевіч Цэйтлін (нар. 1948) — беларускі архітэктар.
• Людміла Ільінічна Яршова (нар. 1932) — беларускі архітэктар.

Гл. таксама

• Нацыянальны Банк Рэспублікі Казахстан
• Республика — деловое обозрение

Літаратура

• Алматы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0036-6 (т.1).

Зноскі

1. ↑ https://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT354434
2. ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 9: Кулібін — Малаіта. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9), ISBN 985-11-0035-8.