Аомары
У гэтага паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Аомары (значэнні). Ао́мары (яп.: 青森市?) — цэнтральны горад і порт у Японіі, размешчаны на поўначы вострава Хансю ў бухце Аомары. Адміністрацыйны цэнтр прэфектуры Аомары.
Плошча горада складае 824,54 км²,[1] насельніцтва — 295 736 чалавек (1 жніўня 2014)[2], шчыльнасць насельніцтва — 358,67 чал./км².
Агульныя звесткі
Аомары размешчаны ў цэнтральнай частцы прэфектуры. Ён выконвае ролю транспартнага калідора паміж двума вялікімі астравамі Хансю і Хакайда, Японскім морам і Ціхім акіянам. Асновай эканомікі горада з’яўляецца сельская гаспадарка, вырошчванне яблыкаў, чорнай парэчкі, гадоўля і лоўля малюскаў (грабеньчыкаў прыморскіх, Patinopecten yessoensis), а таксама вытворчасць ялавічыны. Штогод у Аомары праходзяць вялікія начныя парады нэбута з велізарнымі ліхтарамі. У горадзе размешчана найбуйнейшае ў краіне паселішча-стаянка эпохі неаліту.
Геаграфія
Аомары размешчаны на паўночным узбярэжжы заліва Муцу, на раўніне Аомары, цэнтральнай часткі прэфектуры Аомары. Горад акружаны з усіх бакоў горамі, найбуйнейшымі з якіх з’яўляюцца вулканічная града Хакода.
Аомары мяжуе на захадзе з сялом Ямогіта і горадам Гасёгавара, на паўднёвым захадзе з пасёлкамі Ітаянагі, Фудзісакі і сялом Інакадатэ, на поўдні з гарадамі Кураісі, Хіракава і Тавада, і на ўсходзе з пасёлкамі Сітынахэ і Хіранай. Паўночны бок горада Аомары абмываецца водамі заліва Муцу.
Плошча горада складае 824,54 км². Гэта найбуйнейшы горад на тэрыторыі прэфектуры Аомары.
Клімат
Клімат Аомары ўмераны. Сярэдняя тэмпература паветра ў 2007 годзе складала 11,1 ° С. Лета па японскіх мерках халаднаватае і часта туманнае, а зіма адносна цёплая, але вельмі снежная[3]. Сярэдняя колькасць ападкаў у 1999—2007 гадах вагалася паміж 1300—1400 мм[4].
| Клімат Аомары | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Паказчык | Сту | Лют | Сак | Кра | Май | Чэр | Ліп | Жні | Вер | Кас | Ліс | Сне | Год |
| Абсалютны максімум, °C | 13,5 | 17,1 | 20,1 | 28,3 | 30,0 | 33,5 | 35,1 | 36,7 | 35,9 | 30,5 | 23,8 | 21,1 | 36,7 |
| Сярэдні максімум, °C | 1,5 | 2,0 | 5,9 | 13,1 | 18,5 | 21,5 | 25,5 | 27,6 | 23,7 | 17,7 | 10,7 | 4,5 | 14,3 |
| Сярэдняя тэмпература, °C | −1,4 | −1,1 | 2,0 | 7,9 | 13,1 | 17,0 | 21,1 | 23,0 | 18,9 | 12,6 | 6,4 | 1,3 | 10,1 |
| Сярэдні мінімум, °C | −4,3 | −4,3 | −1,8 | 3,2 | 8,3 | 13,2 | 17,6 | 19,3 | 14,6 | 7,8 | 2,4 | −1,6 | 6,2 |
| Абсалютны мінімум, °C | −23,5 | −24,7 | −18,4 | −12,2 | −1,4 | 4,0 | 6,5 | 8,9 | 3,0 | −2,4 | −12,1 | −20,6 | −24,7 |
| Норма ападкаў, мм | 145 | 116 | 70 | 61 | 79 | 82 | 103 | 129 | 120 | 106 | 132 | 149 | 1 290 |
| Крыніца: | |||||||||||||
Гісторыя
Першыя людзі пасяліліся на тэрыторыі Аомары ў перыяд Дзёмон (12 000 да н.э. — 300 да н.э.). Сведчаннем гэтага з’яўляецца стаянка Санай-Маруяма, найбуйнейшае паселішча дзёмонцаў у Японіі. Нашчадкі гэтых людзей былі часткай этнічна-сацыяльнай агульнасці эмісі, якая ў 12 стагоддзі была заваявана і асімілявана жыхарамі дзяржавы Ямата, продкамі большай часткі сучасных японцаў.
У старажытную і сярэдневяковую эпоху на тэрыторыі Аомары існавала некалькі разрозненых населеных пунктаў — порт Ахама, рыбацкая вёска Уто і шэраг заезных пасёлкаў для турыстаў. У 1489 годзе самурайскі род Цуцумі захапіў землі раўніны Аомары і заклаў каля сяла Уто драўляны замак. Аднак праз стагоддзі, у 1585 годзе, войскі Цугару Тамэнобу, палкаводца з суседняй раўніны Цугару, знішчылі гэта ўмацаванне і перападпарадкавалі сабе мясцовую акругу.
У 1624 годзе Цугару Набухіра, пераемнік Тамэнобу і кіраўнік княства Хірасакі, загадаў пабудаваць на берагах заліва Муцу порт Аомары, які ўжо з наступнага года пачаў прымаць караблі. У 1626 туды быў пасланы аканом з княства Хірасакі, які паспрыяў развіццю паселішча. Гэты год лічыцца годам заснавання пасёлка Аомары[5].
На працягу ўсяго перыяду Эда (1603—1867) Аомары меў ролю важнага транспартнага пункта ў межах княства Хірасакі, уладання роду Цугару. Ён звязваў асноўныя японскія землі на востраве Хансю з востравам Хакайда, радзімай айнаў.
Пасля рэстаўрацыі прамога імператарскага кіравання ў Японіі ў 1869 годзе і адміністрацыйнай рэформы 1871 года, княства Хірасакі было ператворана ў прэфектуру Хірасакі. У верасні 1871 года прэфектурны цэнтр перанеслі з Хірасакі ў пасёлак Аомары, і новая адміністрацыйная адзінка атрымала назву прэфектура Аомары. 1 красавіка 1898 года гэтаму пасёлку быў нададзены статус горада.
Узімку 1902 года Аомары стаў месцам вялікай трагедыі: на горным перавале Хакода падчас ваенных вучэнняў загінулі 199 воінаў з 210. Вучэнні былі падрыхтоўкай да будучай руска-японскай вайны, якую планавалася весці ў Сібіры.
У часы існавання Японскай імперыі Аомары і яго порт служылі важным ваенна-стратэгічным пунктам. З-за гэтага горад моцна пацярпеў падчас Другой сусветнай вайны — у кастрычніку 1945 года авіяцыя ЗША знішчыла каля 90 % яго забудовы[6].
Паваенны Аомары развіваўся дзякуючы свайму статусу прэфектурнага цэнтра і парому Аомары-Хакадатэ паміж астравамі Хансю і Хакайда, які кантраляваў японскі ўрад. З 1988 года пад Сангарскім пралівам быў пракладзены тунэль Сэйкан, які замяніў гэты паром. У пачатку 21 стагоддзя вялося будаўніцтва хуткасных чыгуначных шляхоў сінкансэн, якія павінны злучыць Аомары з Токіа і буйнымі гарадамі ўзбярэжжа Японскага мора і Ціхага акіяна.
1 кастрычніка 2006 года Аомары атрымаў статус цэнтральнага горада Японіі.
Эканоміка
Важны сельскагаспадарчы, лесапрамысловы, гандлёвы і транзітна-транспартны цэнтр у рэгіёне Тохаку. Звязаны хуткасным чыгуначным паромам з горадам Хакадатэ (востраў Хакайда). Развіта рыбная прамысловасць, машынабудаванне, вытворчасць вырабаў з лаку.
Адміністрацыя
Адміністрацыя горада размешчана па адрасе Аомары-сі, Цюо, 1-цёмэ, 22-5. Тэлефон — 017—734-1111.
Славутасці
- Стаянка Санай-Маруяма — найбуйнейшае паселішча перыяду Дзёмон на Японскім архіпелагу. На яе тэрыторыі знаходзіцца музей пад адкрытым небам. Стаянка мае статус гістарычнага помніка дзяржаўнага значэння.
- Мемарыял Хакода — помнік зімовай катастрофе 1902 года ў раёне гор Хакода. У ёй загінулі 199 воінаў 5-га пяхотнага палка. Выратавалася толькі адзінаццаць чалавек на чале з Гота Фусанасукэ.
- Сэйру-дзі — будысцкае свяцілішча секты сінгон, у якім знаходзіцца статуя Дайбуцу Сёва. Яна з’яўляецца найбуйнейшай скульптурнай выявай буды Вайрачана ў Японіі.
- Карабель-помнік «Кадамару» — чыгуначны паром на лініі Аомары — Хакадатэ 1964—1988 гг. Карабель пераўтвораны ў музей, прысвечаны гісторыі паромных перавозак.
Гарады-пабрацімы
— Хакадатэ, Хакайда — з 1989 года
— Кечкемет, медзье Бач-Кішкун, Венгрыя — з 1994
— Пхёнтхэк, Кёнгідо, Паўднёвая Карэя — з 1995
— Далянь, Ляанін, Кітай — з 2004 года
Зноскі
- ↑ Плошча ўказваецца паводле даных сайта Geospatial Information Authority of Japan(яп.) з улікам змен, апублікаваных 1 кастрычніка 2011 года.
- ↑ 統計情報のご案内(яп.) (нявызн.)?. Адміністрацыя прэфектуры Аомары (18 жніўня 2014). — Насельніцтва прэфектуры Аомары. Праверана 29 жніўня 2014.
- ↑ У 1981 годзе ў Аомары таўшчыня снега складала 196 см, што застаецца рэкордам для Японіі.
- ↑ Звесткі Службы статыстыкі Японіі.
- ↑ 『青森県の歴史』、山川出版社、2000年.
- ↑ Амерыканцы разбурылі 88 % горада Аомары. Пацярпелі 70 166 чалавек, з якіх 1 767 памерлі ці атрымалі цяжкія раненні. Гэта былі самыя маштабныя ў паўночна-ўсходняй Японіі бамбардзіроўкі авіяцыяй ЗША. Звесткі Таварыства памяці вялікай бамбардзіроўкі Аомары Архівавана 2 красавіка 2013..
Літаратура
- Аомары // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 1: А — Аршын. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1), ISBN 985-11-0035-8.
- (яп.) Аомары // Вялікі слоўнік японскіх тапонімаў Кадакава. Прэфектура Аомары (2). — Токіа: Кадакава сётэн, 1985.
- Аомары // 日本大百科全書 : 全26冊. — 2版. — 東京 : 小学館, 1994—1997.
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аомары- Афіцыйны сайт(яп.)
Катэгорыя·Населеныя пункты паводле алфавіта
Змесціва гэтай старонкі з праектаў амерыканскага фонда «Вікімедыя» дасяжнае пад сукупнай ліцэнзіяй CC BY-SA 3.0 і GFDL.