Заводскі раён (Мінск)

Заводскі раён — адміністрацыйны раён Мінска.

Геаграфія

Размешчаны ў паўднёва-ўсходняй частцы горада. Адзін з буйнейшых раёнаў беларускай сталіцы. Плошча: 36 км². Галоўная транспартная артэрыя — Партызанскі праспект.

Гісторыя

У 1930-я на паўднёва-ўсходняй ускраіне горада, вядомай як Архірэйскі гай, потым як Чырвонае ўрочышча, пачынаюць будавацца прамысловыя прадпрыемствы. У 1938 годзе ў Мінску ствараюцца тры першыя раёны, гэта тэрыторыя ўваходзіць у склад Сталінскага раёна.

У 1944 годзе Дзяржаўны камітэт абароны прыняў пастанову аб арганізацыі ў вызваленым Мінску аўтазборачнага завода. У 1948 годзе пачынаецца будаўніцтва Дзяржаўнага падшыпнікавага завода, у 1951 — першая прадукцыя.

2 лістапада 1961 года Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР Сталінскі раён Мінска перайменаваны ў Заводскі.

У 1966 годзе створана Мінскае вытворчае аб’яднанне па выпуску цацак «Мір», у 1968 пабудаваны малочны камбінат, у 1974 — мясаперапрацоўчы завод. Узведзены гасцініца «Турыст» (1973), Палац культуры і тэхнікі Мінскага аўтазавода (1975), буйнейшы ў горадзе ўнівермаг «Беларусь» (1978). У гэтыя ж гады пабудавана ЦЭЦ-3 і многія іншыя прадпрыемствы.

У 1978 годзе частка тэрыторыі раёна перадаецца ўтворанаму Партызанскаму раёну.

У 1980-я — 1990-я актыўна забудоўваецца раён Шабаны, спецыялізацыя яго прадпрыемстваў — будаўнічая. У 1997 годзе ў Заводскім раёне ўведзены ў дзеянне дзве станцыі метрапалітэна — «Партызанская» і «Аўтазаводская», у 2001 годзе — «Магілёўская».

У лістападзе 1997 гарадскі пасёлак Сосны ўключаны ў склад Заводскага раёна разам з АІЭЯД «Сосны».

Насельніцтва

У 1983 годзе насельніцтва раёна складала 218 тысяч чалавек[3], да 2009 года вырасла да 238,8 тысяч[4]. Па перапісу 2009 года, 84,73 % насельніцтва складалі беларусы (самы высокі працэнт сярод усіх раёнаў Мінска), 7,81 % — рускія, 1,2 % — украінцы, 0,67 % — палякі, 0,15 % — яўрэі, 0,12 % — азербайджанцы, 0,11 % — цыганы, менш за 0,1 % — армяне, татары, літоўцы і іншыя[5][6]. 46 % ад агульнага ліку цыганоў у Мінску пражываюць у Заводскім раёне[5].

Жылыя раёны

У склад раёна ўваходзяць[7]:

• Чыжоўка
• Шабаны
• Ангарская

Эканоміка

Самы індустрыяльна развіты раён Мінска. У прамысловасці, будаўніцтве, гандлі і бытавым абслугоўванні занята звыш за 75 тысяч чалавек, у тым ліку ў галінах матэрыяльнай вытворчасці 40 тысяч чалавек.

Сярэднемесячны аб’ём вытворчасці складае 20 % прамысловай вытворчасці горада. Пастаўкі прадукцыі на экспарт складаюць 30 % экспарту горада.

На тэрыторыі раёна таксама размешчана свабодная эканамічная зона(руск.) бел. «Мінск», якая ўключае каля 100 прадпрыемстваў.

Прадпрыемствы

У раёне знаходзіцца 33 прамысловых прадпрыемстваў, асноўная галіна — машынабудаванне і металаапрацоўка: 19 прадпрыемстваў, сярод іх такія гіганты як Мінскі аўтамабільны завод, Мінскі завод колавых цягачоў, Мінскі падшыпнікавы завод.

Сярод іншых:

• «Мінскжалезабетон»
• «Мінскдрэў»
• ВА па выпуску цацак «Мір»
• «Беллічтэхніка»
• ЦЭЦ-3
• Малочны камбінат
• Люстраная фабрыка
• 22 будаўніча-мантажныя арганізацыі («Мінскпрамбуд» і інш.)

Маецца 7 навукова-даследчых і праектна-канструктарскіх арганізацый.

Значныя падзеі

У 2014 годзе на «Чыжоўка-арэне» праходзілі матчы чэмпіянату свету па хакеі з шайбай 2014.

Транспартная сістэма

Асноўныя магістралі — Партызанскі праспект, вуліцы Пляханава, Ангарская, Кабушкіна, Ташкенцкая.

7 лістапада 1997 года былі адкрыты станцыі 2-й лініі Мінскага метрапалітэна «Партызанская» і «Аўтазаводская», а ў 2001 годзе была адкрыта станцыя «Магілёўская». Тут жа знаходзіцца электрадэпо ТЧ-2 «Магілёўскае». У планах развіцця Мінскага метрапалітэна — станцыя чацвёртай лініі ў мікрараёне Чыжоўка (рабочая назва — «Ташкенцкая»)[8], а таксама працяг Аўтазаводскай (другой) лініі на адну[9][10] або дзве[11] станцыі.

Таксама раён звязаны з іншымі раёнамі горада з дапамогай аўтобусных, тралейбусных і трамвайных сетак. Тралейбуснае паведамленне існуе з 1958 года, калі ад ж/д вакзалу да ДС Аўтазавод быў запушчаны тралейбусны маршрут № 3 (дзейнічае да гэтага часу па падоўжаны маршруце). З 1953 па 1990 гады існавала трамвайная лінія ўздоўж Партызанскага праспекта (па паўночна-ўсходнім баку) ад скрыжавання з вуліцай Пляханава да перасячэння з вуліцай Радыяльнай; разабраная з-за будаўніцтва метро. Першапачатковы варыянт генеральнага плана развіцця Мінска да 2030 года меркаваў будаўніцтва трамвайнай сеткі па вуліцах Малініна, Ташкенцкай, Кабушкіна, Радыяльнай, Несцерава з будаўніцтвам чатырох дыспетчарскіх станцый — ЦЭЦ-3 (часовай), «Ангарская», «Чыжоўка» (на вул. Галадзеда) і ў праектаваным мікрараёне «Новы двор»[10].

Некаторыя вуліцы

• Герасіменкі
• Ротмістрава
• Іскаліева
• Амельянюка
• Карыцкага
• Лізы Чайкінай
• Паўлоўскага
• Весніна
• Фучыка
• Чакаліна

Адукацыя і культура

На тэрыторыі раёна размешчаны:

• ВНУ:
  • Беларускі дзяржаўны эканамічны ўніверсітэт
  • Мінскі інстытут кіравання
  • Універсітэт грамадзянскай абароны МНС Рэспублікі Беларусь
  • Мінскі дзяржаўны вышэйшы авіяцыйны каледж
  • філіялы іншых навучальных устаноў
• сярэднія спецыяльныя навучальныя ўстановы.

У раёне працуе 35 агульнаадукацыйных школ, уключаючы тры гімназіі.

Ахова здароўя

• 4-я гарадская дзіцячая клінічная бальніца[12]
• 5 гарадская клінічная бальніца (у склад уваходзіць радзільны дом)[13]
• 10-я дзіцячая гарадская клінічная паліклініка[14]
• 4-я гарадская клінічная стаматалагічная паліклініка[15]
• 17-я гарадская паліклініка[16]
• 21-я цэнтральная раённая паліклініка[17]
• 22-я гарадская паліклініка[18]
• 22-я гарадская дзіцячая паліклініка[19]
• 23-я гарадская дзіцячая паліклініка[20]
• 36-я гарадская паліклініка[21]

Славутасці

На тэрыторыі раёна:

• устаноўлены помнікі У. І. Леніну (1948), удзельнікам Мінскага камуністычнага падполля братам Гвідону і Барысу Еўдакімавым (1970)[22], бюсты М. А. Кедышкі(руск.) бел. (1971), А. В. Кашавога (1973), Л. І. Чайкінай (1950), М. Казея, Л. Герасіменка, К. Голікава, М. Гойшыка (1966).
• заапарк
• Чыжоўка-Арэна

Кіраўнікі раёна

• Аляксандр Вікенцьевіч Дараховіч (з 3 сакавіка 2016)
• Сяргей Міхайлавіч Масляк

Зноскі

1. ↑ GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 http://www.tamby.info/minsk/index-minsk.htm
3. ↑ Заводской район // Минск: Энциклопедический справочник / Ред. кол.: И. П. Шамякин, И. И. Антонович, Г. Г. Бартошевич и др. — Изд. 2-е, доп. и перераб. — Мн.: БелСЭ им. П. Бровки, 1983. — С. 171.
4. ↑ Перепись населения 2009. Население Республики Беларусь: его численность и состав. Том 2 Архівавана 29 лістапада 2014.. — С. 171.
5. 1 2 Перепись населения 2009. Национальный состав Республики Беларусь. Том 3 Архівавана 29 лістапада 2014.. — С. 130—131.
6. ↑ Некаторыя людзі не сталі адказваць на пытанне аб сваёй нацыянальнай прыналежнасці.
7. ↑ Что построят в Заводском районе Минска//Журнал «Про недвижимость» № 17 от 14 июня 2010 г Архівавана 8 лістапада 2010. (руск.)
8. ↑ Четвертая линия метро пройдет от Чижовка-Арены до Минск-Арены Архівавана 24 верасня 2015.
9. ↑ В минском метрополитене появилась схема с тремя линиями
10. 1 2 Глава 10. Стратегия развития транспортной инфраструктуры (схема развития рельсового транспорта)
11. ↑ В Национальный аэропорт Минск проложат новую автодорогу и «железку» Архівавана 29 лістапада 2014.
12. ↑ 4gkb.by
13. ↑ 5gkb.by
14. ↑ Учреждение здравоохранения «10-я городская детская поликлиника»
15. ↑ Стоматологический портал г. Минска Архівавана 17 мая 2021.
16. ↑ УЗ 17-я городская клиническая поликлиника Архівавана 25 лістапада 2021.
17. ↑ 21-я ЦРП г. Минска
18. ↑ 22-я городская поликлиника г. Минска
19. ↑ 22-я городская детская поликлиника
20. ↑ 23-я городская детская поликлиника
21. ↑ 36-я городская поликлиника г. Минска
22. ↑ Праведники народов мира (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Заводскі раён (Мінск)