Лодзь

Лодзь[2] (польск.: Łódź) — горад на правах павета, адзін з самых маладых і буйных гарадоў Польшчы. Лодзь — цэнтр і найбуйнейшы горад Лодзьскага ваяводства. Адміністрацыйны цэнтр Лудзкага Усходняга павет (не ўваходзіцць у яго склад).

Насельніцтва — 687 702 жыхароў (2018)[3].

Гісторыя

Слова «лодзь» азначае «лодка». Упершыню Лодзь успамінаецца ў 1332 годзе ў лацінамоўным дакуменце як вёска Лодзія ва ўласнасці біскупа Куявіі. Атрымала статут горада пасля афармлення афіцыйнага дакумента караля і ўладальніка вёскі, у 1414 годзе біскуп Улацлавака — Ян Крапідла выдаў дакумент, а ў 1423 годзе кароль Уладзіслаў даў правы горада Лодзі. Лодзь была аграрным паселішчам (44 драўляныя хаты і 44 свірны) аж да XVI стагоддзя, калі пачалося развіццё горада.

Насельніцтва складалася з 700 гараджан. Затым для Лодзі пачаліся цяжкія часы, а ў XVIII стагоддзя насельніцтва горада складала ўсяго з 170 жыхароў. У той самы час у горад прыходзяць яўрэі, у 1820-х гадах — нямецкія прамыслоўцы, а ў канцы XIX стагоддзя — рускія. З гэтага моманту Лодзь робіцца шматнацыянальным горадам з яго адмысловым становішчам.

У XIX стагоддзі Лодзь ператвараецца ў найважнейшы цэнтр тэкстыльнай прамысловасці. Лодзь стаў асаблівым горадам Еўропы. За 50 гадоў, што мінулі з Другой сусветнай вайны, Лодзь ператварылася ў буйнейшы тэкстыльны цэнтр Польшчы. Пасля 1989 года ў выніку змены палітычнай сітуацыі, старыя заводы не давалі прыбытку з-за адсутнасці попыту на іх прадукцыю (раней практычна ўсё купляў СССР). Заводы адзін за іншым станавіліся банкрутамі. У Лодзі ўзровень беспрацоўя складае 16 % насельніцтва, аднак горад робіцца новым турыстычным цэнтрам.

Вядомыя асобы

• Уладзіслаў Страмінскі
• Кацярына Кобра
• Ніка Страмінская
• Анджэй Сапкоўскі
• Артур Рубінштэйн
• Гражына Бацэвіч (1909—1969) — польская скрыпачка і кампазітар
• Міхаіл Іванавіч Алексяюк (1907—1983) — беларускі краязнавец.
• Ганна Левандоўска (нар. 1988) — прафесійная каратыстка.

Славутасці

• Музей мастацтва
• Музей горада Лодзі
• Аляксандра-Неўскі сабор

Зноскі

1. ↑ Główny Urząd Statystyczny, dane za rok 2018, stan na 30.06.2018
2. ↑ Напісанне ў адпаведнасці з ТКП 236-2010 (03150) «Спосабы і правілы перадачы геаграфічных назваў і тэрмінаў Рэспублікі Польшча на беларускую мову». Гл. польска-беларускую практычную транскрыпцыю.
3. ↑ Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. I. STAN I STRUKTURA LUDNOŚCI, Ludność, 2018, Ludność stan w dniu 30 VI, 09 — Ludność według płci i miast, Łódzkie Архівавана 26 снежня 2018.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Лодзь
• Рускамоўны сайт пра Лодзь Архівавана 10 сакавіка 2012.