Пэрэмышляны

Пэрэмышля́ны (англ.: Перемишля́ни) — горад раённага значэння Пэрэмышлянскага раёна Львоўскай вобласці Украіны, раённы цэнтр. Пэрэмышляны — размешчаны на рацэ Гніла Ліпа, за 45 км на паўднёвы ўсход ад Львова на аўтадарозе Львоў — Івана-Франкоўск. Першая пісьмовая згадка пра Пэрэмышляны датуецца 1437 годам.

Гісторыя

Дакументы другой паловы XV і першай паловы XVI ст. апісваюць населены пункт як вялікае сяло, якое часта падвяргалася спусташэнню татарскім нашэсцем. Асабліва моцна паселішча пацярпела ў 1620, 1626, 1667 і 1675 гг. У апошні год татары настолькі спустошылі горад, што яго вызвалілі ад выплаты падатку на 4 гады. З гістарычных крыніц вядома, што ў познім сярэднявеччы ў горадзе быў узведзены замак. І поўнае прадстаўленне аб ім дае інвентарны опіс, зроблены ў 1698 г. На мяжы XVI—XVII ст. мясцовасць належала Уланецкім, пазней — Паланаўскім і Балабанам, Мрожкам, Сяняўскім, князям Чартарыйскім, Любамірскім, а таксама роду Патоцкіх.

У 1623 г. паселішча атрымала магдэбургскае права (гарадскія правы былі пацверджаны ў 1728 і 1733 гг.). У сярэднявеччы населены пункт быў досыць магутным горадам-крэпасцю, пра што сведчыць і апісанне, зробленае падарожнікам, паслом Ульрыхам Вердумам, што пабываў тут 1 снежня 1671 г. У той час паселішча было абнесена валам, на якім уверсе стаялі трывалыя сцены з дрэва. У горад вялі дзве брамы — Львоўская і Бережанская. На валах стаялі гарматы і пяць гакоўніц. Інвентар мясцовай драўлянай крэпасці з 1698 г. дае ўяўленне аб тагачасным выгляд гарадскіх фартыфікацый. Дадзены інвентар згадвае таксама, што ў горадзе на рынкавую плошчу выходзіць 31 дом, кожны гаспадар якога плаціў мясцоваму феадалу па 15 грошаў чыншу. Далей было яшчэ 50 дамоў, за валам — 6, у прадмесці Воля — 13. Усе тыя, хто жылі ў межах горада, плацілі па 10 грошай чынша і выконвалі шарварак — павіннасць па рамонту дарог, плацін, мастоў і інш. Буйны пажар, які адбыўся ў 1758 г., разбурыў горад амаль цалкам і зноў урад вызваліў жыхароў ад выплаты падатку на 3 гады. Вядома, што ў 90-х гг. XVII ст. з рамёстваў тут найбольш развітым было ткацтва.

У 1772 г. Пэрэмышляны ўваходзяць у склад Аўстрыйскай імперыі, але так і застаюцца маленькім правінцыйным мястэчкам, што ўваходзіла ў Золачыўскую акругу. У 1860 г. горад атрымлівае статус павятовага цэнтра.

У 50-х гг. XIX ст. тут налічвалася ўжо 372 двары, жыхароў было 3167 чал. У XIX ст. Пэрэмышляны славіліся сваёй школай пчаляроў — адзінай у Аўстра-Венгерскай імперыі.

З 1909 г. праз горад пралегла чыгунка Львоў-Падгайцы, што спрыяла развіццю гандлю і лесанарыхтоўкі і дало штуршок да росту эканомікі горада, пачалося развіццё лясніцтва і гандлю. У гады Першай сусветнай вайны каля горада адбыліся дзве жорсткія бітвы (29-30 жніўня 1914 г. і 29 чэрвеня-2 ліпеня 1915 г.).

Пасля Першай сусветнай вайны Пэрэмышляны ўвайшлі ў склад Польшчы. На працягу жніўня-верасня 1920 г. горад займала Чырвоная армія, але пасля разгрому чырвоных коннікаў пад Варшавай, Польшча замацоўвае гэтыя землі за сабой да 1939 г. Потым Другая сусветная вайна, нямецкая акупацыя. 22 мая 1943 г. нацысты ліквідавалі гета, расстраляна 2000 габрэяў. У гэты час таксама працягваецца барацьба УПА.

У 1939 г. горад першы раз стаў раённым цэнтрам. З 1962 г. належаў да Золачыўскага раёна. з 4 студзеня 1964 года г. у другі раз становіцца раённым цэнтрам.