Рыетавас

Рыета́вас (літ.: Rietavas, традыцыйная беларуская назва — Рэ́тава, або Рэ́таў) — горад у заходняй Літве. З’яўляецца адміністрацыйным цэнтрам Рыетаваскага самакіравання Цяльшэйскага павета. Насельніцтва налічвае каля 4 тыс. чалавек. Рыетавас адносіцца да этнаграфічнага рэгіёна Жамойць. Праз горад цячэ рака Юра.

Гісторыя

Першыя ўспаміны аб паселішчы адносяцца да 1253 года, калі Рэтава з’яўлялася цэнтрам староства Жамойцкага княства і ўваходзіла ў склад каронных старостваў вялікіх князёў літоўскіх. З канца XVI да XVIII стагоддзя горадам валодалі Сапегі. У XVIII стагоддзі Рэтава было прададзена Тадэвушу Францішку Агінскаму. У 1792 годзе Рэтава атрымала магдэбургскае права і ўласны герб. Пасля падзелу Рэчы Паспалітай Рэтава ўвайшло ў склад Расійскай імперыі.

Пад час паўстання 1830—1831 гадоў у горадзе выраблялася зброя і амуніцыя для паўстанцаў. У 1859 годзе Агінскія адчынілі тут сельскагаспадарчую школу. Потым была пабудавана фабрыка па вырабу сельскагаспадарчых машынаў, адбываліся сельскагаспадарчыя выстаўкі. У 1875 годзе ў Рэтаве была адчынена мужчынская школа, а ў 1892 годзе тут пачала дзейнічаць першая ў Жамойці электрастанцыя і тэлефонная лінія.

Уладар Рэтава князь Багдан Міхал Агінскі памёр бяздзетным у 1909 годзе, і горад перайшоў у дзяржаўную ўласнасць. У 1919 годзе Рэтава было далучана да Літоўскай Рэспублікі, а ў 1940 годзе да СССР.

Пасля Другой сусветнай вайны ў Рэтаве была адчынена сельскагаспадарчая школа.

Славутасці

• Музей гісторыі і культуры роду Агінскіх

Страчаная спадчына

• Палац Агінскіх

Літаратура

• Живописная Россия: Отечество наше в его земельном, историческом, племенном, экономическом и бытовом значении: Литовское и Белоруское Полесье / под общ. ред. П.П. Семенова. — репринт. воспр. изд. 1882 г. — Минск : БелЭн, 1993. — 550 с.
• Материалы для географии и статистики России, собранные офицерами Генерального штаба. Ковенская губерния / сост. Д. Афанасьев. — Санкт-Петербург : Общественная польза, 1861. — 745 с.
• Gadon, M. Opisanie Powiatu Telszewskiego w Guberni Kowieńskiej w dawnem Xięstwie Żmujdzkiem położonego / M. Gadon. — Wilno : druk. S. Blumowicza, 1846. — 186 s.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Рыетавас

1. ↑ Resident population by city / town at the beginning of the year — Statistics Lithuania, 2019. Праверана 19 чэрвеня 2022.