Целяханы

Целяха́ны[2] (трансліт.: Cieliachany, руск.: Телеханы) — гарадскі пасёлак у Івацэвіцкім раёне Брэсцкай вобласці Беларусі, на Агінскім канале, на аўтадарозе Івацэвічы—Пінск. Цэнтр Целяханскага сельсавета. За 45 км да паўднёвага ўсходу ад г. Івацэвічы, 181 км ад Брэста. Насельніцтва 3 985 чал. (2017)[3].

Гісторыя

Вядомыя з 16 ст. як вёска ў Пінскам павеце Берасцейскага ваяводства ВКЛ. З 17 ст. мястэчка. Належалі князям Дольскім, Вішнявецкім, у 19 ст. — Пуслоўскім. Эканамічнаму росту мястэчка спрыяла будаўніцтва Агінскага канала.

У 1775—1778 гг. Міхал Казімір Агінскі заснаваў тут фаянсавую мануфактуру, якая вырабляла дэкаратыўныя вазы, скульптуру малых форм, фрызы і карнізы для камінаў і печаў.

Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 г. — у складзе Расійскай імперыі. Мястэчка набыў Войцех Пуслоўскі.

З 1921 г. у складзе Польшчы, з 1939 г. у БССР. 6 снежня 1956 года вёска Целяханы была пераўтворана ў гарадскі пасёлак[4].

Насельніцтва

Эканоміка

Прадпрыемствы лесанарыхтоўчай, дрэваапрацоўчай і харчовай прамысловасці.

Славутасці

• Агінскі канал — помнік гідратэхнічнага будаўніцтва
• Касцёл Узвышэння Святога Крыжа
• Целяханская Траецкая царква
• Каталіцкія могілкі з пахаваннямі нямецкіх салдат Першай сусветнай вайны. Таксама тут пахаваны беларускі пісьменнік, уніяцкі святар — айцец Баляслаў Пачопка; маці маршала Канстанціна Ракасоўскага — Антаніна Аўсяннікава.

Вядомыя асобы

• Фёдар Якаўлевіч Юзафовіч
• Баляслаў Пачопка
• Самуіл Давідовіч Годзінер
• Канстанцін Ксавер’евіч Ракасоўскі (1889—1968) — савецкі военачальнік, Маршал Савецкага Саюза (1944), маршал Польшчы (1949). Двойчы Герой Савецкага Саюза (1944, 1945).
• Уладзімір Максімавіч Цыркуноў (нар. 1953) — беларускі ўрач-інфекцыяніст. Доктар медыцынскіх навук (1992), прафесар (1992).

Гл. таксама

• Пасёлкі гарадскога тыпу Брэсцкай вобласці
• Пасёлкі гарадскога тыпу Беларусі

Зноскі

1. 1 2 Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
2. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)
3. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
4. ↑ Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР Аб пераўтварэнні вёскі Целяханы Целяханскага раёна Брэсцкай вобласці ў гарадскі пасёлак ад 6 снежня 1956 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1956, № 12.
5. ↑ http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/bresckaja.htm
6. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2016.
7. ↑ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2017.
8. ↑ Численность населения на 1 января 2020 г. по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020.
9. ↑ Численность населения на 1 января 2021 г. и среднегодовая численность населения за 2020 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2021.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Целяханы
• ГАЗЕТА ДЛЯ ВАС // Целяханы: старонкі 455-гадовай гісторыі Архівавана 11 сакавіка 2010.