Чарск

Чарск (каз.: Шар) — горад у Жармінскім раёне Усходне-Казахстанскай вобласці Казахстана. Адміністрацыйны цэнтр Шарскай гарадской адміністрацыі. Код КАТА — 634421100[1].

Геаграфія

Размешчаны на рацэ Чар (прыток Іртыша).

Гісторыя

Горад пачынаўся са станцыі на Турксібе. Названы ў гонар ракі Шар. Ёсць легенда, што калісьці плынь ракі была настолькі моцнай, што манголы, перамогшы найманаў, праходзілі праз раку «Шар» і рака забрала з  сабой 1/3 войска. Першы варыянт паходжання слова «Шар» адбываецца ад казахскага жар, гэта значыць «абрыў». Другі варыянт паходжання, што ў старажытнасці, калі праз гэтую мясцовасць праходзіў Чынгісхан са сваёй арміяй, то назваў гэтую зямлю «Шар», што ў перакладзе азначае «жоўты». Цікавы факт, што да гэтага часу наваколлі горада «Шар» славяцца незвычайным жоўтым покрывам зімой і летам, таму што вакол горада расце стэпавая трава «шы».

Таксама назва Чар згадваецца ў «Абай жалы». Летам 1885 года Абай прымаў удзел у распрацоўцы стэпавага становішча, вядомага ў народзе як «96 артыкулаў Абая», або «Чарское становішча», паколькі надзвычайны з’езд «цюбе», беям якога быў абраны Абай, праходзіў на беразе ракі Чар (у 70 км ад Сяміпалацінску) у мястэчку Карамола. У з’ездзе прымала удзел больш за 100 беяў з Каркаралінскага, Паўладарскага, Сяміпалацінскага, Усць-Каменагорскага паветаў і Зайсанскага прыстаўства — прадстаўнікі ўсіх родаў Сярэдняга жуза, дзе Абай прапанаваў свой праект рэформы звычайнага права, які быў прыняты аднагалосна. Гэты факт пацвярджае Н. Я. Коншын у сваім артыкуле «Што могуць даць Сяміпалацінскія архівы для краязнаўства», надрукаванай у XVI выпуску «Запісак Сяміпалацінскага аддзела Геаграфічнага Таварыства за 1927 год».

Да 1963 г. — пасёлак Чарскі.

Да 1997 года цэнтр Чарскага раёна Сяміпалацінскай вобласці.

Насельніцтва

У 1999 годзе насельніцтва горада складала 9 482 жыхары (4 636 мужчын і 4 846 жанчын)[2]. Па дадзеных перапісу 2009 года, у горадзе пражывала 8 156 жыхароў (4 016 мужчын і 4 140 жанчын).

Турызм і адпачынак

• Чарскае вадасховішча, размешчана ў 60 км ад горада Шар, побач з вёскай Калбатау.
• Горы Дэлбегетэй, размешчаныя ў 50 км ад горада Шар.

Транспарт

У горадзе размешчана буйная чыгуначная станцыя на вузле магістралі Турксіб і лініі Шар—Абарона (пабудавана ў 2009 годзе). 

На ўсход непадалёк ад горада праходзіць аўтатраса М38.

Эканоміка

Прадпрыемства чыгуначнага транспарту «Шарскае лакаматыварамонтнае дэпо» філіял ТАА «Камкор Лакаматыў»[3], галантарэйная фабрыка «Чэння», цэментны завод ТАА «Казахцэмент»[4].

Зноскі

1. ↑ База КАТО(нявызн.). Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Праверана 17 ліпеня 2016.
2. ↑ Итоги Национальной переписи населения 2009 года. Население Республики Казахстан (том 1)(нявызн.). Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Праверана 17 ліпеня 2016.
3. ↑ ТОО «Камкор Локомотив»(нявызн.). old.tzz.kamkor.org. Праверана 13 ліпеня 2016.
4. ↑ Контакты - сайт компании ТОО «Казахцемент»(нявызн.) (недаступная спасылка). xn–80aapahqsj9bzal.xn–80ao21a. Архівавана з першакрыніцы 3 лютага 2018. Праверана 13 ліпеня 2016.

Спасылкі