Ябланец-над-Нісаў

Я́бланец, Ябланец-над-Нісаў, Ябланец-над-Нісай (чэшск.: Jablonec nad Nisou, ням.: Gablonz an der Neiße) — горад у Чэхіі, на рацэ Ныса-Лужыцка; другі па велічыні ў Ліберэцкім краі. Адміністрацыйны цэнтр раёна Ябланец-над-Нісай.

Насельніцтва 44,8 тыс. жыхароў (2007).

Здаўна развіта шкляная прамысловасць (вытворчасць тэхнічнага шкла і біжутэрыі на заводзе «Ябланекс»). Машынабудаванне, лёгкая (баваўняная) і хімічная прамысловасць.

Ябланец упершыню згадваецца як вёска ў 1356. Вытворчасць біжутэрыі распачата тут у XVIII стагоддзі. Па ўказе аўстрыйскага імператара Франца II вёска Ябланец атрымала ў 1806 статус гарадскога паселішча; 28 сакавіка 1866 Ябланец стаў горадам. У XIX стагоддзі Ябланец квітнеў дзякуючы шкляной прамысловасці, але ўжо напачатку XX стагоддзя прыйшоў у заняпад; насельніцтва горада значна скарацілася; у 1930-х вытворчасць біжутэрыі была прыпынена.

28 кастрычніка 1918 года Чэхаславакія абвясціла пра сваю незалежнасць ад Аўстра-Венгрыі. У раніцу 11 снежня быў заняты чэшскімі войскамі з Млада-Баляслава. Нямецкі Фольксвер не аказаў супраціўлення. Па перапісу насельніцтва 1930 года 79,5 % жыхароў горада былі нямецкага паходжання ці гаварылі на нямецкім і 16,5 % чэшскага паходжання ці гаварылі на чэшскай мове. Па перапісу 2001 года суадносіны складаюць 1,5 % да 92,5 %.

У кастрычніку 1938 горад быў заняты войскамі гітлераўскай Германіі. Пасля Другой сусветнай вайны пачалося адраджэнне ябланецкай шкляной прамысловасці.

Горад з’яўляецца цэнтрам турызму і спорту (маюцца плавальны басейн, чатыры стадыёна (з іх адзін хакейны), 13 спартыўных залаў і 16 спартыўных пляцовак). Злучаны трамвайнай лініяй з суседнім горадам Ліберэц.

Ябланец вядомы сваімі архітэктурнымі збудаваннямі першай паловы XX стагоддзя, а таксама царквой Святога Духа ў стылі барока.

Насельніцтва

Год	1869	1880	1890	1900	1910	1921	1930
Насельніцтва	12 705	15 560	22 833	31 993	43 242	39 147	50 084
Год	1950	1961	1970	1980	1991	2001	2010
Насельніцтва	32 749	36 116	36 679	42 179	45 937	45 266	46 439

Гл. таксама

LIAZ

Спасылкі

Ябланец-над-Нісаў Архівавана 3 чэрвеня 2010. — Культурна-інфармацыйны цэнтр (руск.)
Даведнік па горадзе Архівавана 22 кастрычніка 2004.
Гісторыя горада Архівавана 5 сакавіка 2016.

↑ https://www.mestojablonec.cz/cs/magistrat/informace/zpravy/aktualni-zpravy/novym-primatorem-jablonce-nad-nisou-se-stal-jiri-cerovsky.html

Тэмы гэтай старонкі:
Катэгорыя·Населеныя пункты паводле алфавіта
Змесціва гэтай старонкі з праектаў амерыканскага фонда «Вікімедыя» дасяжнае пад сукупнай ліцэнзіяй CC BY-SA 3.0 і GFDL.