Іванкіў

Іва́нкіў (укр.: Іванків), Іва́нкаў[2] — пасёлак гарадскога тыпу на поўначы Кіеўскай вобласці, раённы цэнтр Іванкіўскага раёна. Размешчаны на левым беразе ракі Цецераў beuk. Іванкаўскі раён мяжуе з Жытомірскай і Чарнігаўскай абласцямі, Рэспублікай Беларусь, Барадзянскім, Палескім і Вышгарадскім раёнамі Кіеўскай вобласці. Адлегласць да бліжэйшай чыгуначнай станцыі Цецераў — 40 км, да Кіева — 80 км, да Чарнобыля — 50 км, да мяжы з 30-кіламетровай зонай адчужэння Чарнобыльскай АЭС — 25 км. Адлегласць да міжнароднага аэрапорта «Барыспаль» — 130 км.

Гісторыя

У старажытнасці Іванкаў называўся Зямлёй Трудзінаўскай. Трудзінава пераходзіла ад аднаго ўладальніка да іншага. У 1589 годзе гэтыя землі сталі называць Месцам Іванавым — ад імя тагачаснага ўладальніка маёнтка Івана Праскуры. Пасля з’явілася назва Іванкаў.

Жыхары Іванкава прымалі ўдзел у вызваленчай вайне ўкраінскага народа 1648—1654 гадоў. Многія з іх у складзе Кіеўскага палка абаранялі паўночна-заходнія межы ад нападаў шляхты. Мясцовае насельніцтва актыўна падтрымлівала паўстанне сялян і казакоў супраць польскай шляхты, якое ў 1664—1665 гг. ахапіла Правабярэжную Украіну. У Іванкаве паўстанцы разграмілі шляхецкі маёнтак.

Паводле Андрусаўскага перамір’я 1667 года Іванкаў застаўся за Польшчай (у складзе Рэчы Паспалітай).

У 1743 годзе была пабудавана царква ў імя Прасвятой Багародзіцы.

Пасля далучэння Правабярэжнай Украіны да Расіі ў 1793 годзе Іванкаў стаў валасным мястэчкам Радамысльскага павета. У пачатку XIX стагоддзя ў ім пражывала 1300 чалавек, сярод якіх было 10 рамеснікаў. У гарадку ладзілі кірмашы, на якіх гандлявалі лесам, бандарнымі вырабамі, смалой, дзёгцем, ільном, быдлам, рыбай і іншым. У пачатку ХХ стагоддзя. кірмашы адбываліся 6 студзеня, 25 сакавіка, 29 чэрвеня і 8 верасня. Рыначным днём была нядзеля.

У 1887 годзе па рашэнню сходу грамадзян была створана першая бібліятэка і адкрыта царкоўна-прыхадская школа.

У канцы 1897 года адкрыты тэлеграф. Першую тэлеграму з Іванкава ў Кіеў адпраўлена 14 (26) лістапада. Штат паштова-тэлеграфнага аддзялення складаўся ўсяго з чатырох чалавек — начальніка, наглядчыка, паштальёна і вартаўніка.

У пачатку XX стагоддзя ў мястэчку Іванкаў налічвалася 396 двароў, пражывала 3138 чалавек. Значную частку насельніцтва складала сельская бедната. На мясцовых прадпрыемствах — гарбарным і цагельным заводах, у 4 кузнях і на 5 млынах — працавала невялікая колькасць рабочых.

Таксама ў мястэчку была праваслаўная царква, каталіцкі касцёл і 2 сінагогі. Адукацыя была прадстаўлена аднакласнаю міністэрскаю школай. У Іванкаве былі бальніца і аптэка, лекар, фельчар і павітуха.

У Вялікую Айчынную вайну 808 дзён і начэй Іванкаў быў акупіраваны нямецкімі войскамі.

Славутасці

• Помнік ахвярам аварыі на ЧАЭС пры ўездзе ў пасёлак з боку Кіева па трасе «Кіеў-Оўруч».

• Яйка на кальцавой дарозе з паўночнага боку да мястэчка. У 2000 годзе на клумбе, што на акруговай дарозе каля аўтастанцыі «Іванкаў», была ўстаноўлена незвычайная бетонная скульптура ў выглядзе гіганцкага яйка. Яе падарыў пасёлку нямецкі дойлід Армін Кольбі як сімвал жыцця і ўрадлівасці зямлі, якая павінна адрадзіцца пасля цяжкай «чарнобыльскай хваробы».

• Гісторыка-краязнаўчы музей. Адрас: п. Іванкаў, вул. Шаўчэнкі, 13. Заснаваны ў 1980 г. Экспазіцыйныя раздзелы музея: выстаўка партрэтаў і карцін, фаўна і флора раёна, даваенны перыяд, Другая Сусветная вайна, Чарнобыльская катастрофа, Іванкаў сучасны.

• Помнік «Звон Чарнобыля». Помнік адкрыты 26 красавіка 1989 г.

• Памятны знак у гонар 400-годдзя пасёлка Іванкаў. Устаноўлены 21 верасня 1989 г. у цэнтральным парку па рашэнні Іванкаўскага пасялковага савета. Выраблены з мармуру па праекце мясцовага мастака.

• Помнік Герою Савецкага Саюза В. Кібянку beru. Усталяваны 26 красавіка 1987 г. у парку па рашэнні Кіеўскага абласнога савета. Бюст зроблены з бронзы, пастамент абкладзены мармуровымі плітамі. Архітэктар Ю. Д. Підгарадэцкі, скульптар П. Ф. Кальніцкі.

• Музей удзельнікам ліквідацыі наступстваў аварыі на Чарнобыльскай АЭС. Адкрыцце музея адбылося 26 красавіка 2001 года.

• Уязны помнік.

• Помнік ліквідатарам аварыі на ЧАЭС

Вядомыя людзі

• Украінскі кінарэжысёр Фешчанка Валянцін Андрэевіч;
• Украінскі дыпламат Джыджора Мікалай Пятровіч.

Зноскі

1. ↑ Державна служба статистики України Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року — Київ: Державна служба статистики України, 2019. — ISBN 978-966-8459-82-5 Праверана 1 ліпеня 2019.
2. ↑ Кіеўская вобласць // Беларуская энцыклапедыя. Т. 8. С. 251.

Літаратура

• Иванков // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

• Сайт, портал, форум Іванківа Архівавана 5 красавіка 2010.
• Уліковая картка на сайце Вярхоўнай Рады Украіны (укр.)
• Афіцыйны вэб-сайт Кіеўскай абласной дзяржаўнай адміністрацыі Архівавана 5 сакавіка 2016. (укр.)
• Іванкаў // Інфармацыйна-пазнавальны партал пра гісторыю Кіева і Кіеўскай вобласці (На аснове матэрыялаў энцыклапедычнага выдання пра гісторыю гарадоў і сёл Украіны, тамы:
  • Історія міст і сіл Української РСР: Київ. — К.: Гол. ред. УРЕ АН УРСР, 1968.
  • Історія міст і сіл Української РСР. Київська область / Ф. М. Рудич (голова ред. колегії) та ін. — К.: Гол. ред. УРЕ, 1971. — 792 с.)