Векшэ

Ве́кшэ (шведск.: Växjö) — горад на паўднёвым усходзе Швецыі ў правінцыі Смоланд, адміністрацыйны цэнтр лена Крунуберг і камуны Векшэ. Насельніцтва 60 887 чалавек (2010). Векшэ мае мянушку «Найзялёны горад Еўропы».

Гісторыя

Векшэ вырас з гандлёвага месца каля возера, дзе збягаліся некалькі шляхоў — адсюль і яго першапачатковая назва — «Vägsjö», у якой «Väg» азначае «шлях», а «sjö» — «возера». Паводле легенды, англійскі місіянер Зігфрыд прыбыў у Швецыю і пабудаваў у Векшэ першую ў краіне біскупскую царкву. Такім чынам, легенда сцвярджае, што ўжо ў 1170 годзе Векшэ становіцца цэнтрам біскупства, а горад (ці гандлёвае месца) існаваў яшчэ ў XI стагоддзі. Аднак першыя пісьмовыя згадкі аб Векшэ адносяцца да 1342 года, калі кароль Магнус Эрыксан надаў Векшэ гарадскі прывілей. У XV стагоддзі для абароны гораду быў пабудаваны замак Крунуберг, ад якога пазней пайшла назва лена. У адрозненні ад Ёнчэпінгу, індустрыяльная рэвалюцыя XIX стагоддзя практычна не закранула Векшэ, і ў цяжкія годы канца стагоддзя горад і яго наваколле перажываюць хвалю эміграцыі. Толькі ў другой палове наступнага, XX стагоддзя горад пачынае даволі хутка расці. Штуршком для гэтага стала адкрыццё ў 1967 годзе філіяла Лундскага ўніверсітэта, які ў 1999 годзе быў пераўтвораны ва Універсітэт Векшэ, а ў 2010 атрымаў назву Універсітэт Лінея.

Адукацыя

Акрамя Універсітэта Лінея, у Векшэ дзейнічаюць Школа Паліцыі (пры ўніверсітэце), Вышэйшая Прафесыйна-Тэхнічная школа і Вышэйшая народная школа Святога Зігфрыда. А яшчэ ў сярэднявеччы, пры Кафедральным саборы дзейнічала школа, ў якой хлопчыкі маглі атрымаць адукацыю на адносна высокім узроўні.

Славутасці

• Кафедральны сабор (XIII — XVIII стагоддзі, паводле легенды, на месцы царквы XII стагоддзя, рэстаўраваны ў XIX — XX стагоддзях)
• Руіны замка Крунуберг (XV стагоддзі, у 5 км на поўнач ад горада)
• Замак Тэлебарг (1897 — 1900)
• Замак Бергквара (канец XVIII стагоддзя, у 6 км на захад ад горада)
• Італьянскі палац
• Парк Лінея, у якім растуць прынамсі па адным відзе раслін з 24 класаў раслін, вызначаных Лінеем
• Дом эмігрантаў — цэнтр памяці аб эміграцыі ў Амерыку, які ўтрымлівае архівы, пісьмы, фатаграфіі па тэме
• Скульптура «Легенда са шкла» (1978)
• Музей Смоланда (фактычна — Шведскі музей шкла)
• Музей псіхіатрыі

Вядомыя асобы

Гарады-пабрацімы

• Обенра, Данія
• Лох’я, Фінляндыя
• Скагастрэнд, Ісландыя
• Хёнефос, камуна Рынгерыке Нарвегія
• Каўнас, Літва
• Алмерэ, Нідэрланды
• Пабедзіска, Польшча
• Ланкастэр, Вялікабрытанія
• Шверын, Германія
• Дулут, штат Мінесота, ЗША

Зноскі

1. ↑ Population in the country, counties and municipalities by sex and age 31/12/2009
2. ↑ https://sv.wikipedia.org/wiki/Växjö

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Векшэ
• Афіцыйны сайт