Драгічын (Польшча)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Драгічын. Драгічын, Драгічын-Надбужскі (польск.: Drohiczyn) — горад у Польшчы, уваходзіць у склад Семятыцкага павета Падляскага ваяводства. Сядзіба вяскова-гарадской гміны Драгічын. Знаходзіцца на поўдзень ад Беластока, на аўтамагістралі Стрэльна — Сямяцічы, на Драгічынскім узвышшы, на рацэ Буг, ля паўднёва-заходняй мяжы этнічнай тэрыторыі беларусаў. Колькасць насельніцтва — 2,1 тыс. чал. (2004).

Назва

Паводле версіі, якую ў сярэдзіне XV ст. высунуў Ян Длугаш, тапонім Дарагічын паходзіць з яцвяжскай (балцкай) мовы.

Гісторыя

Ранняе Сярэднявечча

Упершыню Дарагічын упамінаецца ў XI ст., калі ён уваходзіў у склад Тураўска-Пінскага княства[1]. У XII—XIII стагоддзях Дарагічын знаходзіўся пад уладай Галіцка-Валынскага княства, дзе быў цэнтрам Дарагічынскай зямлі. У 1230-я гады горада захапіў мазавецкі князь Конрад і перадаў яго дабжынскім рыцарам. У 1238 годзе галіцка-валынскі князь Даніла Раманавіч разбіў рыцараў і вярнуў Дарагічын пад сваю ўладу. У 1254 годе тут адбылася каранацыя Данілы Раманавіча.

У 1273 годзе Дарагічын занялі войскі Трайдзеня, потым горада спустошылі мангола-татары.

Паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Каралеўствам Польскім

У 1325 годзе згодна з дамовай паміж вялікім князем Гедзімінам і каралём польскім Уладзіславам I Лакатком, Падляшша разам з Дарагічынам прызнавалася за Вялікім Княствам Літоўскім. У 1390 годзе мазавецкі князь Януш захапіў Дарагічын, а ў 1391 годзе вялікі князь Ягайла падараваў яму горада. У 1405 годзе Дарагічын вярнуўся ў Вялікае Княства Літоўскае. 4 кастрычніка 1498 года кароль і вялікі князь Аляксандр надаў гораду Магдэбургскае права.

29 жніўня 1513 года Дарагічын стаў цэнтрам Падляскага ваяводства[2]. У XVI ст. у месце існавалі Спаскі і Траецкі манастыры, цэрквы Багародзіцы, Барбары і Ільі[3]. У гэты час Дарагічын атрымаў уласны герб «у чырвоным полі залатая галава зубра з чырвонымі вачыма»[4].

У 1569 годзе згодна з умовамі Люблінскай уніі Дарагічын перайшоў да Каралеўства Польскага. У гэты час ён знаходзіўся ў валоданні Кішкаў. На 1576 год тут было 327 будынкаў. У часы Паўночнай вайны (1655—1660) у 1657 годзе шведскае войска зруйнавала горада разам з замкам. У 1660 годзе яго спустошылі маскоўскія захопнікі. У XVII—XVIII стагоддзях у Дарагічыне існавала праваслаўнае Мікалаеўска-Спаскае брацтва. У 1646 годзе ў месце знаходзілася езуіцкая рэзідэнцыя, якую ў 1747 годзе ператварылі ў калегіум. У 1661 годзе тут працавала езуіцкая школа (існавалі музычная бурса, бібліятэка, аптэка, дзейнічаў тэатр). У 1696—1709 гадах езуіты збудавалі ў Дарагічыне касцёл Найсвяцейшай Тройцы. На 1713 год у месце было 117 будынкаў. У сярэдзіне XVIII ст. тут збудавалі кляштары бенедыкцінак і францысканцаў.

Пад уладай Расійскай імперыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе Дарагічын падзялілі паміж Прусіяй (правабярэжжа) і Аўстрыяй (левабярэжжа, Руская Старана), у 1807 годзе правабярэжная частка горада апынулася ў складзе Расійскай імперыі, дзе ў 1808 годзе стала цэнтрам павету. У 1842 годзе Дарагічын стаў заштатнам горадам. 13 ліпеня 1864 года з’явіўся праект расійскага гарадскага герба.

У часы Першай сусветнай вайны ў 1915 годзе Дарагічын занялі войскі Германскай імперыі.

Найноўшы час

Згодна з Рыжскім мірным дагаворам 1921 года Драгічын апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі. У гэты час тут было 289 жылых дамоў.

З пачаткам Другой сусветнай вайны 15 верасня 1939 года Драгічын акупавалі войскі Трэцяга Рэйха, але праз тыдзень горад перадалі СССР згодна з пактам Молатава-Рыбентропа. У лістападзе 1939 года Драгічын увайшоў у склад БССР. У 1941—1944 гадах горад зноў знаходзіўся пад акупацыяй нацысцкай Германіі. 16 жніўня 1945 года ўлады СССР перадалі Драгічын Польскай Народнай Рэспубліцы. 10 чэрвеня 1999 года горад наведаў Ян Павел II.

Насельніцтва

• XVII стагоддзе: 1662 год — 680 чал.
• XVIII стагоддзе: 1800 год — 984 чал.[5]
• XIX стагоддзе: 1857 год — 835 чал.; 1891 год — 2041 чал. (1083 муж. і 958 жан.), з іх 862 праваслаўныя, 658 каталікоў, 517 іўдзеяў[6]
• XX стагоддзе: 1921 год — 1972 чал., з іх згодна з афіцыйнай польскай статыстыкай паводле нацыянальнасці 1165 палякаў, 114 беларусаў, 687 яўрэяў, 1 рускі, 1 русін, 1 фін і 3 «інтэрнацыяналісты»; паводле веры 950 каталікоў, 207 праваслаўных, 1 евангеліст і 814 іўдзеяў[7]; 1935 год — 2454 чал.
• XXI стагоддзе: 2008 год — 2075 чал.; 2012 год — 2129 чал.

Славутасці

• Гарадзішча на Замкавай Гары
• Капліца з фігурай Святога Яна Непамука (XVIII ст.)
• Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Кафедра; 1696—1709), кляштар (1729—1744) і калегіум езуітаў (1746—1751)
• Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (1682—1715) і кляштар францысканцаў (1737—1751)
• Касцёл Усіх Святых (1733—1738) і кляштар бенедыкцінак.
• Царква Святой Тройцы (1798; Святы Прастол, цяпер царква Святога Мікалая ПАПЦ)

Страчаная спадчына

• Замак
• Манастыр базыльянаў
• Рачны порт у заходняй частцы Рускай Стараны

Галерэя

• Славутасці Драгічына
• Замчышча
• Кафедральны касцёл
• Езуіцкі калегіум

• Езуіцкі кляштар (цяпер Драгічынская дыяцэзія)

• Інтэр’ер Кафедры
• Касцёл францысканцаў
• Касцёл бенедыкцінак
• Былая Траецкая царква

Зноскі

1. ↑ Грынявецкі В. Дарагічын // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 578.
2. ↑ Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 384.
3. ↑ Грынявецкі В. Дарагічын // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 579.
4. ↑ Цітоў А. Геральдыка беларускіх местаў (XVI — пачатак XX ст.). — Мн.: Полымя, 1998. — 287 с. — ISBN 985-07-0131-5. С. 157.
5. ↑ Sulimierski F. Drohiczyn Lacki // Słownik geograficzny… T. II. — Warszawa, 1881. S. 149.
6. ↑ Драгічын (Польшча) // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . — СПб., 1890—1907.
7. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5: województwo białostockie. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924. S. 19.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
• Цітоў А. Геральдыка беларускіх местаў (XVI — пачатак XX ст.). — Мн.: Полымя, 1998. — 287 с. — ISBN 985-07-0131-5.
• Karpluk M. O Nazwie Drohiczyn // Język polski. Organ Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego. Nr. 2, marzec-kwiecień, 1976. S. 111—117.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom II: Derenek — Gżack. — Warszawa, 1881.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Драгічын (Польшча)
• Драгічын - Гісторыя, помнікі, фатаграфіі