Пуньск

Пуньск[1] (польск.: Puńsk) — вёска ў Сэйнэнскім павеце Падляскага ваяводства Польшчы. Сядзіба вясковай гміны Пуньск. Размешчана на беразе возера Пуня, за 5 км на захад ад граніцы з Літвой.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўспамін пра Пуньск датуецца 1597 годам, калі Станіслаў Заліўскі заснаваў тут мястэчка і збудаваў касцёл. У гэты час Пуньск уваходзіў у склад Троцкага павета Троцкага ваяводства.

У 1647 годзе кароль і вялікі князь Уладзіслаў Ваза надаў Пуньску Магдэбургскае права і герб[2]. У 1700 годзе тут працавалі школа і шпіталь[3].

Пад уладай Расійскай імперыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе Пуньск апынуўся ў складзе Прусіі, у 1807 годзе згодна з Тыльзіцкім мірным дагаворам — у складзе Расійскай імперыі, у Сейненскім павеце Аўгустоўскай губерні.

На 1827 год у Пуньску было 82 будынкі.

Найноўшы час

У 1919—1920 гадах каля Пуньска адбываліся баі паміж польскімі і літоўскімі войскамі. 19 ліпеня 1920 года мястэчка занялі літоўскія войскі разам з бальшавікамі, у 1921 годзе — польскія войскі. Згодна з Рыжскім мірным дагаворам 1921 года Пуньск апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі.

У часы Другой сусветнай вайны з верасня 1939 да 1945 года Пуньск знаходзіўся пад акупацыяй Трэцяга Рэйха.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1827 год — 748 чал.[4]
• XXI стагоддзе: 2011 год — 1336 чал.

Адукацыя і культура

Пуньск з’яўляецца цэнтрам літоўскай культуры. Тут размяшчаецца рэдакцыя часопіса «Aušra», а таксама Дом літоўскай культуры і агульнаадукацыйны ліцэй з літоўскай мовай навучання.

Славутасці

• Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (1877—1881)
• Могілкі: каталіцкія, капліца; іўдзейскія
• Плябанія (1873)
• Сінагога (канец XIX — пачатак XX ст.)

Галерэя

• Краявіды Пуньска
• Капліца
• Плябанія
• Сінагога
• Заезны дом

Зноскі

1. ↑ Напісанне ў адпаведнасці з ТКП 236-2010 (03150) «Спосабы і правілы перадачы геаграфічных назваў і тэрмінаў Рэспублікі Польшча на беларускую мову». Гл. польска-беларускую практычную транскрыпцыю.
2. ↑ Wiśniewski J. Dzieje osadnictwa w powiecie sejneńskim od XV do XIX wieku // Materiały do dziejów Ziemi Sejneńskiej. — Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963. S. 86.
3. ↑ Wiśniewski J. Dzieje osadnictwa w powiecie sejneńskim od XV do XIX wieku // Materiały do dziejów Ziemi Sejneńskiej. — Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963. S. 165.
4. ↑ Chlebowski B. Puńsk // Słownik geograficzny… T. IX. — Warszawa, 1888. S. 302.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пуньск