Чамярысы

Чамяры́сы[1] — аграгарадок, цэнтр Чамярыскага сельсавета Брагінскага раёна Гомельскай вобласці Беларусі.

Паблізу ёсць радовішчы гліны, жалязнякоў і торфу.

Геаграфія

Размяшчэнне

У 23 км на паўднёвы ўсход ад Брагіна, 48 км ад чыгуначнай станцыі Хойнікі (на галінцы Васілевічы — Хойнікі ад лініі Калінкавічы — Гомель), 153 км ад Гомеля.

Гідраграфія

На ўсходзе канава «Дзяржаўная».

Транспартная сетка

Транспартныя сувязі па прасёлкавай, затым аўтамабільнай дарозе Камарын — Брагін. Планоўка складаецца з дугападобнай вуліцы мерыдыянальнай арыентацыі, да якой з захаду далучаюцца дугападобная і прасталінейная вуліцы. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. У 1986—1987 гадах пабудаваны цагляныя хаты на 64 кватэры, у якіх змесцаваліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месцаў пасля катастрофы на Чарнобыльскай АЭС.

Гісторыя

Па пісьмовых крыніцах вядомая з XVIII стагоддзя як вёска ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства ВКЛ. Пасля 2-га раздзела Рэчы Паспалітай (1793 год) у складзе Расійскай імперыі. У 1850 годзе валоданне Юдзіцкіх. У 1885 годзе ў Дзяражыцкай воласці Рэчыцкага павета Мінскай губерні. Паводле перапісу 1897 года знаходзіліся школа граматы і карчма.

З 8 снежня 1926 года па 30 снежня 1927 года і з 15.8.1974 г. цэнтр Чамярыскага сельсавета Брагінскага раёна Рэчыцкай і з 9 чэрвеня 1927 года Гомельскай (з 26 ліпеня 1930 года) акруг, з 20 лютага 1938 года Палескай, з 8 студзеня 1954 года Гомельскай абласцей.

У 1930 годзе 2 вёскі: Чамярысы-1 і Чамярысы-2. У 1931 годзе арганізаваны калгасы «Ударнік» і «Чырвоная Беларусь», працавалі цагельня (з 1929 года), 2 гамарні, 2 вятракі. У канцы 1930-х гадоў вёскі Чамярысы-1 і Чамярысы-2 аб’яднаны ў адзін населены пункт — вёска Чамярысы.

Падчас Вялікай Айчыннай вайны ў верасні 1943 года фашысты спалілі 307 двароў і забілі 6 жыхароў. На франтах і ў партызанскай барацьбе загінулі 152 мясцовых жыхара. У памяць пра загінуўшых у цэнтры вёскі ў 1967 годзе ўсталяваны абеліск.

У 1959 годзе цэнтр калгаса «Рассвет». Размяшчаліся механічная і швейная майстэрні, сярэдняя школа, Дом культуры, бібліятэка, фельчарска-акушэрскі пункт, дзіцячы сад, ветэрынарны ўчастак, аддзяленне сувязі, крама.

Насельніцтва

Колькасць

• 2004 год — 209 гаспадарак, 492 жыхара.

Дынаміка

• 1850 год — 83 двары, 404 жыхара.
• 1885 год — 89 двароў, 513 жыхароў.
• 1897 год — 155 двароў, 884 жыхара (паводле перапісу).
• 1908 год — 205 двароў, 1026 жыхароў.
• 1940 год — 359 двароў, 1436 жыхароў.
• 1959 год — 1244 жыхары (паводле перапісу).
• 2003 год — 212 двароў, 505 жыхароў[1].
• 2004 год — 209 гаспадарак, 492 жыхара.
• 2006 год — 197 гаспадарак, 479 чалавек, з якіх 91 ва ўзросце да 16 гадоў, 227 — у працаздольным і 161 — старэйшым за працаздольны.

Вядомыя выхадцы

• Уладзімір Мікітавіч Галка (нар. 13.09.1923) — Герой Сацыялістычнай Працы, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.
• Іван Пятровіч Галко (1934—1995) — беларускі музыкант, педагог.

Памятныя мясціны

• Помнік землякам, загінуўшым у Вялікую Айчынную вайну.

Зноскі

1. 1 2 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 17. — С. 214. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0279-2.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Чамярысы

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 17. — С. 214. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0279-2.
• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т.1, кн.1. Гомельская вобласць/С. В. Марцэлеў; Рэдкалегія: Г. П. Пашкоў (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: Белэн, 2004. 632с.: іл. Тыраж 4000 экз. ISBN 985-11-0303-9 ISBN 985-11-0302-0