Акалова

Акало́ва[1] (трансліт.: Akalova, руск.: Околово) — вёска ў Лагойскім раёне Мінскай вобласці Беларусі, на рацэ Каргавіца. Адміністрацыйны цэнтр Акалоўскага сельсавета. Насельніцтва 115 чал. (2003). Знаходзіцца за 35 км ад Лагойска, за 74 км ад Мінска.

Назва

Тапонім «Акалова» утварыўся ад імя Акола або Акула.

Гісторыя

Упершыню Аколаў згадваецца ў 1770 годзе як мястэчка Менскага павета Менскага ваяводства. Мясціна знаходзілася ва ўладанні Свірскіх, пазней Валовічаў.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Аколава апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Барысаўскім павеце Мінскай губерні. У 1798 годзе Міхаіл Валовіч заснаваў тут драўляны касцёл. Паводле інвентара 1846 г. існавалі аднайменныя мястэчка (22 двары) і маёнтак (4 фальваркі, 13 вёсак, 1770 прыгонных сялян). У 1876 годзе Генрык Валовіч прадаў спадчыну С. Кербедзю. Станам на 1886 год у мястэчку было 28 двароў, касцёл, 3 крамы, карчма, вадзяны млын. Паводле вынікаў перапісу (1897) — 39 двароў, побач існаваў маёнтак. Станам на 1909 год існавалі аднайменныя мястэчка (41 двор) і маёнтак (2 двары), на 1917 — мястэчка (49 двароў) і вёска (14 двароў).

У 1919 годзе Аколава ўвайшло ў БССР, дзе 20 жніўня 1924 г. стала цэнтрам сельсавета. Статус паселішча панізілі да вёскі. Станам на 1926 год тут быў 41 двор, на 1941 — 51, на 1969 — 72, на 1994 — 51[2], на 1 студзеня 2003 — 50.

• Мястэчка на старых здымках
• Касцёл
• Касцёл, галоўны фасад
• Касцёл, інтэр’ер
• Працэсія да капліцы ў Амнішаве

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1811 — 46 муж.; 1846 — 179 чал.; 1886 — 268 чал.; 1897 — 201 чал. (93 муж. і 108 жан.)
• XX стагоддзе: 1909 — 221 чал. у мястэчку Аколава і 22 чал. у маёнтку Аколава; 1917 — 176 чал.; 1926 — 125 чал.; 1969 — 199 чал.; 1990 — 115[3] чал., 1994 — 103[2] чал.
• XXI стагоддзе: 1 студзеня 2003 — 115 чал.[4]

Інфраструктура

У Аколаве працуюць сярэдняя школа і дашкольная ўстанова.

Славутасці

• Могілкі старыя каталіцкія
• Царква Казанскай Маці Божай (2002—2004 г., драўляная).

Страчаная спадчына

• Касцёл Святога Міхаіла Арханёла (1798—1804)

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
2. 1 2 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 1: А — Аршын.
3. ↑ М. М. Казлоўская. Акалова // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1: А — Беліца / Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1993. — 494 с., [8] к.: іл. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-074-2. — С. 80.
4. ↑ Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Лагойскага раёна. У 2 кнігах.Кн. 2-я. — Мн.: БелЭн, 2004.

Літаратура

• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Лагойскага раёна. У 2 кнігах.Кн. 2-я. / Рэд. кал. Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э.Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2004. — 488 с.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1: А — Беліца / Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1993. — 494 с., [8] к.: іл. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-074-2.
• Акалова // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 1: А — Аршын. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1), ISBN 985-11-0035-8. — С. 183.
• Okołowo // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat. — Warszawa, 1886. S. 430.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Акалова
• Ліст карты N-35-56. Выданне 1987 г. Стан мясцовасці на 1984 г. Архівавана 1 мая 2013.