Бабінічы (Віцебскі раён)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Бабінічы.

Бабінічы (трансліт.: Babiničy, руск.: Бабиничи) — аграгарадок у Віцебскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі, цэнтр сельсавета. Знаходзіцца за 11 км у напрамку на паўночны ўсход ад Віцебска, на аўтадарозе Р112 Віцебск – ДППП «Стайкі» (мяжа з Расійскай Федэрацыяй)[2]. Плошча 180,8595 га[1].

Гісторыя

У XVI ст. упамінаецца ў Віцебскім ваяводстве ВКЛ. У 1667 г. маёнтак прыватная ўласнасць зямяніна Корсака.

Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай у Віцебскай губерні Расійскай імперыі. У 1839 г. існавала праваслаўная Свята-Петра-Паўлаўская царква. У 1841 г. пабудавана драўляная праваслаўная Свята-Мікалаеўская царква. У 1862 г. адкрыта народнае вучылішча, у якім вучыліся 41 хлопчык і 1 дзяўчынка. У 1867 г. адкрыта царкоўнапрыходская школа. У 1880 г. сяло — цэнтр Бабініцкай воласці. Знаходзілася за 10 вёрст ад павятовага горада. Тут размяшчалася валасная ўправа, за 1 вярсту знаходзіліся ваколіца Бабінавічы і праваслаўная царква, пры якой працавала царкоўнапрыходская школа, у 6 вярстах размяшчаўся кардон паштовай станцыі. Дзейнічаў прызыўны вайсковы ўчастак, пазыкова-ашчаднае таварыства. У 1895 г. існавалі двухкласнае народнае вучылішча і аднакласная царкоўнапрыходская школа, для якой сяляне ў 1899 г. на свае сродкі пабудавалі ўласнае драўлянае памяшканне.

У 1905 г. сяло — цэнтр воласці і сельскагаспадарчай грамады. Мелася мяшчанская ўправа. Маёнтак (7 двароў, 22 жыхары) належаў мяшчанам-стараверам (Смірнову і 5 другім уладальнікам), якія валодалі 165 дзесяцмнамі зямлі. Усяго воласць уключала 6286 жыхароў, 12 517 дзес. зямлі.

12 чэрвеня 1919 г. вёску на чале з агітпоезда «Кастрычніцкая рэвалюцыя» наведаў М. І. Калінін. З 20 жніўня 1924 г. — цэнтр сельсавета Віцебскага раёна і акругі. На базе дарэвалюцыйнай школы была створана чатырохгадовая школа, якую наведвалі дзеці з 12 навакольных вёсак. У 1926 г. 23 двары, 78 жыхароў. Непадалёку знаходзілася аднайменная вёска (25 двароў, 111 жыхароў). У 1929 г. арганізаваны калгас імя Молатава. У калгасе працавала кузня. У 1939 г. школа была пераўтворана ў сярэднюю.

У 1941 г. у Бабінічах 114 двароў. У час нямецкай акупацыі, у снежні 1943 г., нямецкія акупацыйныя ўлады знішчылі тут 104 двары і 7 мірных жыхароў. У баях за вызваленне вёскі ад нямецкай акупацыі загінула 2527 савецкіх салдат. Пасля вайны вёска адбудавалася.

У 1995 годзе ў вёсцы 734 жыхары, 294 двары[2].

На 1 студзеня 2003 г. 297 двароў, 761 жыхар. У вёсцы размешчана цэнтральная сядзіба камунальнага ўнітарнага сельгаспрадпрыемства «Падбярэззе». Тут працуюць жывёлагадоўчая ферма, машынны двор, сярэдняя школа (пры школе дзейнічаў краязнаўчы музей), дзіцячы сад, дзіцячая школа мастацтваў, участковая бальніца, аптэка, Дом культуры, бібліятэка, аддзяленне сувязі, АТС, комплексны прыёмны пункт, сталовая, 2 магазіны.

Славутасці

• Брацкая магіла (1941—1944) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Д000263шыфр 213Д000263
• Краязнаўчы музей Бабініцкай СШ

Страчаныя

• Свята-Мікалаеўская царква (1841) — помнік народнага драўлянага дойлідства. Страчана ў 1930-х.

Вядомыя асобы

• Уладзімір Цімафеевіч Курыленка (1924—1942) — партызан-падрыўнік партызанскага атрада І. Р. Шлапакова, дзейнічаўшага ў Смаленскай вобласці. Герой Савецкага Саюза (1942, пасмяротна)[3].
• Аляксей Філатаў (нар. 1939) — беларускі пісьменнік, педагог, публіцыст

Зноскі

1. 1 2 Решение Витебского районного Совета депутатов 30 ноября 2017 г. № 175 «Об установлении границ сельских населенных пунктов Витебского района Витебской области и признании утратившими силу некоторых решений Витебского районного Совета депутатов» (руск.) Архівавана 24 лістапада 2020.
2. 1 2 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 2. — С. 182. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
3. ↑ Навечно в сердце народном: Справочник / Главный ред. И. П. Шамякин. — 3-е изд., испр. и доп. — Мн.: БелСЭ, 1984. — 607 с. — 65 000 экз. (руск.)

Літаратура

• З гісторыі населеных пунктаў / Падрыхт. В. В. Віталева // Памяць: Гісторыка-дакументальная хроніка Віцебскага раёна / Рэдкал.: А. П. Красоўскі і інш.; Уклад. У. І. Мезенцаў; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: Маст. літ., 2004. — 772 с.: іл. — С. 728—729.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 2. — С. 182. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).