Белаазёрск

Бе́лаазё́рск[2] (трансліт.: Bielaaziorsk) — горад раённага падпарадкавання ў Бярозаўскім раёне Брэсцкай вобласці Беларусі. Размешчаны за 27 км ад горада Бяроза каля возера Белае, за 136 км ад Брэста і 33 км ад чыгуначнай станцыі Бяроза-Картузская на лініі Мінск—Брэст. Насельніцтва — 12 421 чалавек (2017)[3].

Гісторыя

Узнік у 1958 годзе на месцы в. Ніўкі ў сувязі з будаўніцтвам Бярозаўскай ДРЭС. Першы прамысловы ток станцыя дала ў 1961 годзе. Магутнасць 920 тыс. кВт. У 1967 годзе пушчаны апошні 6-ы блок (на пачатку 1970-х г. ДРЭС выпрацоўвала 22,96 млрд кВт гадз.).

З 12 студзеня 1960 года рабочы пасёлак Бярозаўскі, цэнтр Бярозаўскага пасялковага Савета, у склад якога былі перададзены вёскі скасаванага Ніўкаўскага сельсавета[4]. Сюды былі пракладзены шаша ад Бярозы, чыгуначная лінія да станцыі Бронная Гара. З 25 чэрвеня 1960 года рабочы пасёлак Белаазёрск, цэнтр Белаазёрскага пасялковага Савета[5]. З 15 студзеня 1963 года пасёлак абласнога, з 27 студзеня 1965 года — раённага падпарадкавання. У 1962—1963 гг. у сувязі з павелічэннем магутнасці ДРЭС праект забудовы пасёлка перапрацаваны ў бок значнага пашырэння яго межаў. У 1966 годзе створана ПТВ-82. 3 16 верасня 1970 года — горад раённага падпарадкавання.

15 сакавіка 1971 года ўтвораны Белаазёрскі сельсавет[6].

З 1991 года горад у незалежнай Беларусі.

Мясцовыя выбары 2003 года завяршыліся перамогай дэмакратычных грамадскіх актывістаў, а іх лідар Юрась Губарэвіч стаў намеснікам старшыні гарсавета. Гэта, напэўна, быў адзіны горад, дзе пры існым рэжыме дэмакраты атрымалі большасць. Але ў хуткім часе былі праведзены давыбары, на якіх улады прыцягнулі сваіх людзей. У той жа час на ўзроўні Аляксандра Лукашэнкі было прынята рашэнне пра адмысловую праграму для развіцця горада, туды ўклалі шмат грошай — на рэканструкцыю, на інфраструктуру[7].

Насельніцтва

• XX стагоддзе: 1970 — 3591 чал.; 1994 — 12,4 тыс. чал.[8]
• XXI стагоддзе: 2006 — 12 984 чал.; 2009 — 12 519 чал. (перапіс); 2016 — 12 468 чал.[9]; 2017 — 12 421 чал.[3]

Эканоміка

Дзейнічаюць Бярозаўская ДРЭС (другая па магутнасці пасля Лукомскай ДРЭС), энергамеханічны завод, завод ячэістэга бетону, камбінаты бытавога абслугоўвання і грамадскага харчавання, доследная рыбаводна-садковая гаспадарка, хлебазавод, фабрыка спартыўнага абутку (сумеснае беларуска-іспанскае прадпрыемства «Белкельме», створана ў 1993, цяпер акцыянернае таварыства).

Інфраструктура

ПТВ-82 электрамеханікаў, 3 сярэднія і музычная школы, філіял Бярозаўскай дзіцяча-юнацкай спартыўнай школы, 5 дашкольных устаноў, Палац культуры энергетыкаў, Дом піянераў і школьнікаў, бальніца (на 330 ложкаў), паліклініка, 2 бібліятэкі, кінатэатр.

Памятныя і гістарычныя мясціны

• Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі Ружанцовай
• Царква ў гонар прападобнага Серафіма Сароўскага (1992—1994)
• Брацкая магіла савецкіх воінаў партызан У цэнтры горада пахаваны 49 воінаў і партызан, у тым ліку 16 лётчыкаў 130-га хуткаснага, 207 і 212-га далёкага дзеяння бамбардзіровачных авіяпалкоў, якія 22 чэрвеня 1941 года нанеслі ўдары па нямецка-фашысцкім захопнікам ў раёне Бяла-Падляскі і загінулі. У 1973—1974 гадах астанкі лётчыкаў, воінаў і партызан перапахаваны ў Белаазёрску. У 1976 годзе на брацкай магіле пастаўлена стэла і запалены Вечны агонь. Імем удзельніка баёў М. Т. Бугаркова названа вуліца.

Вядомыя асобы

• Наталля Валянцінаўна Герасімава (нар. 1963) — беларускі архітэктар.
• Юрый Іванавіч Губарэвіч (нар. 1978) — беларускі палітык.
• Генадзь Лоска (1975—2020) — беларуска-польскі музыкант.
• Ніна Мацяш (1943—2008) — беларуская паэтэса і перакладчыца.
• Серафім (свецк. Ігар Васільевіч Чыкіта; нар. 1973) — царкоўны дзеяч Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы (БАПЦ).

Гл. таксама

• Гарады Брэсцкай вобласці
• Гарады Беларусі

Зноскі

1. ↑ Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
2. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)
3. 1 2 Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
4. ↑ Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР Аб утварэнні на тэрыторыі Бярозаўскага раёна Брэсцкай вобласці рабочага пасёлка Бярозаўскі ад 12 студзеня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 1.
5. ↑ Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР Аб перайменаванні рабочага пасёлка Бярозаўскі Бярозаўскага раёна Брэсцкай вобласці ад 25 чэрвеня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 16.
6. ↑ Рашэнне выканкома Брэсцкага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 15 сакавіка 1971 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1971, № 8 (1310).
7. ↑ nashaniva.by
8. ↑ Беларусь, 1995
9. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.

Літаратура

• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 3, кн. 1. Брэсцкая вобласць / пад навук. рэд. А. І. Лакоткі. — Мн.: БелЭн, 2006. ISBN 985-11-0373-X.
• Белаазёрск // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 81. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Белаазёрск // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 2: Аршыца — Беларусцы. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2), ISBN 985-11-0035-8.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Белаазёрск
• Геаграфічныя звесткі па тэме Белаазёрск на OpenStreetMap