Варней

Варней (літ.: Varniai, традыцыйная беларуская назва — Варні, або Ворні[2][3][4]) — горад у Цяльшэйскім раёне Літвы, на рацэ Варняле. Адміністрацыйны цэнтр Варнейскай сянюніі. Насельніцтва 1218 чал. (2010).

Знаходзіцца за 30 км на поўдзень ад чыгуначнай станцыі Цяльшэй (на лініі Шаўляй — Клайпеда). Згодна з сучаснай афіцыйнай літоўскай класіфікацыяй горад належыць да этнаграфічнага рэгіёна Жамойць.

Гісторыя

У XIV стагоддзі на правым беразе Варняле існавала мястэчка Меднікі[5]. У 1320 і 1389 годзе жамойты разбілі пад Меднікамі войска крыжакоў.

Заснаванне паселішча пад назвай Варні датуецца XV стагоддзем (узніклі на супрацьлеглым ад Меднікаў беразе ракі)[5]. У 1416 годзе тут збудавалі касцёл, пры якім у 1469 годзе адкрылася школа.

У 1417 годзе Меднікі атрымалі гарадскія правы, у паселішчы збудавалі кафедральны касцёл Жамойцкай дыяцэзіі.

У XVI стагоддзі за абодзвюма паселішчамі, што аб’ядналіся ў адзін горад, замацавалася назва Варні. З 1623 года дзейнічала Варніская духоўная семінарыя. 14 сакавіка 1635 года атрымалі магдэбургскае права. У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) апынуліся ў складзе Расійскай імперыі.

З 1918 года — у складзе Літвы.

Насельніцтва

• 1959 — 442 чал.[6]
• 1968 — 2,8 тыс. чал.[7]
• 1979 — 2059 чал.
• 1989 — 1,6 тыс. чал.[8]
• 2001 — 1355 чал.
• 2010 — 1218 чал.

Славутасці

У горадзе стаіць помнік Мацею Валанчэўскаму.

• Касцёл Св. Апосталаў Пятра і Паўла (1691)
• Касцёл Св. Аляксандра (XIV ст.)
• Духоўная семінарыя (XVIII ст.)
• Сядзіба жамойцкіх біскупаў.

Галерэя

• Касцёл Св. Апосталаў Пятра і Паўла
• Касцёл Св. Аляксандра
• Колішняя духоўная семінарыя, цяпер музей
• Сядзіба жамойцкіх біскупаў

Зноскі

1. ↑ Lithuanian census of 2011 Праверана 2 лютага 2015.
2. ↑ Вольга Гарбачова. Паўстанне 1830—1831 гг. у лёсе Ігната Дамейкі Архівавана 12 снежня 2007. // Ігнат Дамейка — светач сусветнай цывілізацыі: Матэрыялы VI Карэліцкіх чытанняў (Мір, 12 вер. 2002 г.) Рэдкал.: Л. Уладыкоўская-Канапланік (гал. рэд.) і інш. — Мн.: «Энцыклапедыкс», 2002. — 136 с., [4] іл. ISBN 985-6599-64-4.
3. ↑ Аркадзь Куляшоў. Хамуціус:Паэма(недаступная спасылка) // «Полымя». — 1975. — № 9. — С. 73—101.
4. ↑ Г. Сагановіч. Русіны пад Грунвальдам (Дуброўнай) у 1410 г. // Беларускі гістарычны агляд. Том 11. Сшытак 1—2 (20—21), снежань 2004
5. 1 2 ЭнцВКЛ, 2010
6. ↑ Wornie // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII: Warmbrun — Worowo. — Warszawa, 1893. S. 941
7. ↑ Варней // Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1969—1978.
8. ↑ Варней // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.

Літаратура

• Грынявецкі В. Варні // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак. А — Я. — С. 390. — 696 с. — ISBN 978-985-11-0487-7 (т. 3), ISBN 985-11-0315-2.
• Wornie // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII: Warmbrun — Worowo. — Warszawa, 1893. S. 941—942
• Ворне (Ворни) // Варней // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Варней