Цяльшэй

Цяльшэ́й (літ.: Telšiai, традыцыйная беларуская назва — Це́льшы) — горад у паўночна-заходняй Літве, з’яўляецца адміністрацыйным цэнтрам Цяльшэйскага павета.

Геаграфія

Горад размешчаны на паўночным беразе возера Масціс, у 201 км на паўночны захад ад Вільнюса, за 185 км ад Каўнаса і за 109 км на захад ад Панявежыса. Праз горад ідзе чыгунка Шаўляй — Крацінга.

Горад лічыцца гістарычнай сталіцай Жамойці.

Гісторыя

Першыя згадкі аб паселішчы датуюцца 1398 годам. Цяльшэй быў сталіцай аднаго з жмудскіх князёў. Першы касцёл быў пабудаваны ў 1612 годзе каралём Жыгімонтам Вазам. А ў 1626 годзе Павел Сапега заснаваў тут кляштар бернардзінцаў, які быў зачынены рускімі ўладам толькі ў 1832 годзе. У 1791 годзе горад атрымаў гарадскія правы і герб ад караля Станіслава Аўгуста Панятоўскага.

Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай горад трапіў у склад Расійскай імперыі. Пад час паўстання 1830 года горад быў адным з цэнтраў дзейнасці імндульгентаў.

З 1990 года ў складзе Літоўскай Рэспублікі.

Вядомыя асобы

• Антоні Францішак Аўдзевіч (1834—1895) — рымска-каталіцкі дзеяч, біскуп віленскі.
• Раландас Паксас (нар. 1956) — літоўскі палітычны дзеяч, прэзідэнт Літоўскай Рэспублікі ў 2003—2004 гадах
• Вільфрыд Войніч (1865—1930) — дзеяч народніцкага і польскага сацыялістычнага руху, бібліяфіл і антыквар, першаадкрывальнік знакамітага «Рукапісу Войніча».

Літаратура

• Живописная Россия: Отечество наше в его земельном, историческом, племенном, экономическом и бытовом значении: Литовское и Белоруское Полесье / под общ. ред. П.П. Семенова. — репринт. воспр. изд. 1882 г. — Минск : БелЭн, 1993. — 550 с.
• Материалы для географии и статистики России, собранные офицерами Генерального штаба. Ковенская губерния / сост. Д. Афанасьев. — Санкт-Петербург : Общественная польза, 1861. — 745 с.
• Gadon, M. Opisanie Powiatu Telszewskiego w Guberni Kowieńskiej w dawnem Xięstwie Żmujdzkiem położonego / M. Gadon. — Wilno : druk. S. Blumowicza, 1846. — 186 s.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Цяльшэй

1. ↑ Statistics Lithuania Праверана 2 чэрвеня 2019.