Вепрын

Ве́прын[1] (трансліт.: Viepryn, руск.: Веприн) — былая вёска ў Чэрыкаўскім раёне Магілёўскай вобласці. Уваходзіла ў склад Вепрынскага сельсавета.

Гісторыя

Назва паходзіць ад слова «вепрь» — дзікі кабан, дзік. Вядома з сярэдзіны XVI ст. як велікакняжацкае ўладанне ў Вялікім Княстве Літоўскім. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай 1772 г. вёска інкарпаравана ў склад Расійскай імперыі, належала стацкаму саветніку I. В. Галынскаму (49 двароў). У 1877 г. памешчык меў тут 218, у 1882 г. — 421 дзес. зямлі. У 1880 г. — 141 двор. Частка вяскоўцаў займалася кавальскім і кравецкім промысламі. У 1883 г. тут заснаваны смалакурна-шкіпінарны завод (5 рабочых у 1890 г.). Быў вадзяны млын. У пачатку XX ст. Вепрын уваходзіў у Дубровіцкую воласць Чэрыкаўскага павета; 202 двары, царкоўна-прыходская школа. У снежні 1905 г. сяляне разграмілі памешчыцкі маёнтак.

У студзені 1918 г. устаноўлена савецкая ўлада. 3 20 жніўня 1924 г. цэнтр сельсавета ў Чэрыкаўскім раёне. У 1925 у сяле 172 двары, у былым маёнтку 26 двароў, 117 жыхароў; працавала 4-гадовая школа. У кастрычніку 1929 г. утвораны калгас «Чырвоны Кастрычнік», у 1930 г. таксама калгас «Экспарт» (пазней — імя Сталіна). Працавалі нафтавы (заснаваны ў 1927 г., 2 рабочыя) і ветраны млыны (1931 г., 1 рабочы), кузня. У вёсцы размяшчаўся дзіцячы дом. Напярэдадні Вялікай Айчыннай вайны ў Вепрыне 402 двары. У жніўні 1941 г. акупіраваны нямецкімі войскамі. За час акупацыі нямецкія акупацыйныя ўлады спалілі 256 дамоў, забілі 6 чал. На франтах і ў партызанах ўдзельнічалі 86 вяскоўцаў, з іх 65 загінулі. У час акупацыі байцы 720-га партызанскага атрада разграмілі ў вёсцы варожы апорны пункт. 30 верасня 1943 г. вёска вызвалена часцямі 50-й арміі. Пасля вайны адбудавана. 3 16 верасня 1959 г. Вепрын у Крычаўскім, з 25 снежня 1962 г. у Краснапольскім, з 6 студзеня 1965 г. у Крычаўскім, з 30 ліпеня 1966 г. у Чэрыкаўскім раёнах. У 1970 г. — 418 двароў.

Ліквідавана 5 сакавіка 2010 года[2].

Насельніцтва

• XVIII стагоддзе: 1772 — 574 ж.
• XIX стагоддзе: 1880 — 810 ж.
• XX стагоддзе: пачатак стагоддзя — 1 293 чал.; 1925 — 971 чал.; 1939 — 1 692 чал.; 1970 — 1 353 чал.

Інфраструктура

Дзейнічала бальніца, аддзел сувязі, 3 магазіны, дзіцячы сад-яслі, сярэдняя школа, Дом культуры.

Славутасці

На паўднёвай ускраіне вёскі парк — помнік садова-паркавага мастацтва 2-й паловы XIX ст. У вёсцы брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан, магіла невядомага савецкага воіна, помнік землякам, што загінулі ў гады Вялікай Айчынна вайны.

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. ISBN 978-985-458-159-0. (DJVU)
2. ↑ «Об упразднении сельского населенного пункта Веприн Вепринского сельсовета». Решение Чериковского районного Совета депутатов от 5 марта 2010 г. № 22-8 (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх

Літаратура

• Шчарбатаў, А. Г. Вепрын / А. Г. Шчарбатаў Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1994. — 537 с., [8] к.: іл. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0. — С. 245.