Нясята

Няся́та[1] (трансліт.: Niasiata, руск.: Несята) — аграгарадок у Клічаўскім раёне Магілёўскай вобласці Беларусі. Уваходзіць у склад Нясяцкага сельсавета.

Знаходзіцца за 11 км на захад ад Клічава, за 102 км ад Магілёва, 43 км ад Бабруйска, за 4 км ад чыгуначнай станцыі Нясята[2]. Каля аграгарадка працякае рака Нясета.

Гісторыя

Вёска вядомая з сярэдзіны XVI стагоддзя. У 1650 годзе сяло Нясята, шляхецкая ўласнасць. У другой палове XVIII стагоддзя пабудавана царква.

У 1839 годзе — у Бабруйскім павеце, уласнасць памешчыка, існаваў хлебазапасны магазін. Па звестках 1885 года, дзейнічалі гарбарны завод і царква. У 1897 годзе — царкоўнапрыхадская школа, хлебазапасны магазін, раз у год проводзіўся кірмаш. Побач існавалі адмайменныя выселкі (6 двароў, 41 жыхар, вадзяны млын, пастаялы двор) і маёнтак (3 двары, 18 жыхароў). У 1904 годзе заснаваны вінакурны завод. У 1916 годзе адкрыта школа (1-класнае народнае вучылішча). У 1917 годзе ў сяле 73 двары, 464 жыхары.

Беларускі гісторык і этнограф Аляксандр Ельскі ў «Геаграфічным слоўніку Каралеўства Польскага і іншых славянскіх краёў» (1886 г., Т. 7, с. 112) паведамляў, што ў Нясяце 20 двароў з поўнымі надзеламі, а тутэйшыя землі (больш за 212 валок) — даўняя спадчына Паўлікоўскіх; дзейнічала царква (мела каля 2 валок зямлі), даход ад млыноў складаў каля 300 руб. У другім томе тагож самага слоўніка змешчаны хспаміны пра Нясяту Евы Фялінскай (с. 350).

У 1919 годзе ў былым панскім мёнтку створана народная гаспадарка «Нясята», якая мела 358 га зямлі, вінакурны завод. У 1922 годзе адкрыта хата-чытальня. Працавалі паравы млын і сукнавальня. У 1924 годзе адкрыта 4-гадовая школа, у 1925 годзе 65 вучняў, працавалі драматычны і харавыя гурткі. У 1931 годзе арганізаваны калгас імя Ф. Энгельса, адкрыта дзіцячая пляцоўка. Побач з вёскай, ва ўрочышчы Кладзішча, у 1934 годзе арганізавана Нясяцкая МТС. У 1938 годзе ў майстэрні МТС зманціравана электраўстаноўка, якая дала святло вёсцы.

У лютым 1942 года гітлераўцы расстралялі 10 мірных жыхароў. У 1945 годзе адкрыты дзіцячы дом (дзейнічаў да 1969 года). На пачатак 1992 года працавалі сярэдняя школа, Дом культуры, бібліятэка, прыёмны пункт бытавога абслугоўвання насельніцтва, філіял музычнай школы, фельчарска-акушэрскі пункт і інш.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1839 год — 94 рэвізскія душы; 1885 год — 200 жыхароў; 1897 год — 52 двары, 376 жыхароў.
• XX стагоддзе: 1908 год — у сяле 61 двор, 395 жыхароў, у маёнтку 41 жыхар; 1992 год — 312 двароў, 816 жыхароў.
• XXI стагоддзе: 2000 год — 766 жыхароў, 295 двароў[2].

Славутасці

• Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан.
• Каля аграгарадка курганны могільнік дрыгавічоў (8—10 стст.)[2].
• Вінакурны завод 1904 г., заснаваны мясцовым панам Паўлікоўскім.

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. ISBN 978-985-458-159-0. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Нясе́та, Несята́
2. 1 2 3 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2000. — Т. 11: Мугір — Паліклініка.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2000. — Т. 11: Мугір — Паліклініка. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11), ISBN 985-11-0035-8. — С. 420.
• Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Могилёвская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2012. — С. 24. — 64 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-173-0. (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Нясята