Сёмкава

Сё́мкава[1] (трансліт.: Siomkava, руск.: Сёмково) — аграгарадок у Мінскім раёне Мінскай вобласці, на шашы H9031. Уваходзіць у склад Папярнянскага сельсавета. Аграгарадок месціцца на берагах рэк Вяча і Чарняўка, каля Заслаўскага вадасховішча.

Назва

Назва Сёмкава ўтвораная ад імя Сёмка (Сямён)[2].

Гісторыя

Даўней Сёмкаў падзяляўся на Сёмкаў Заслаўскі (Саламярэцкі) і Сёмкаў Стары (Стэцкевічаўскі).

У 1567 годзе сяло Сёмкава, уласнасць Станіслававічаў у Менскім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага. У 1582 годзе сяло, цэнтр маёнтка, двор, уласнасць князёў Івана Саламярэцкага, Ганны Янавай Глябовічаўны, князя Багдана Іванавіча Саламярэцкага і Яна Рэкуця. У 1600 годзе сяло, панскі двор, уласнасць Рэкуцяў. У 1640 годзе як пасаг маёнтак перайшоў да Багдана Стэцкевіча, пазней уласнасць Сапегаў. У 1667 годзе маёнтак, 5 дымоў. У 1755 годзе Міхал Сапега падараваў маёнтак Адаму Хмару. У 1791 годзе маёнтак Сёмкаў, у склад якога ўваходзілі 14 вёсак, 128 дымоў, 7 корчмаў, у Заслаўскай парафіі. Сядзібна-паркавы комплекс Хмараў пачаў будавацца ў 1775 годзе. Доўгі час палац, які атрымаўся зграбным і шыкоўным, служыў рэзідэнцыяй шляхецкага роду. Акрамя галоўнага будынка італьянскі архітэктар Карла Сампані стварыў два сіметрычныя флігелі, аранжарэю, браму, тэрасы і парк у французскім стылі. Адам Хмара — мінскі ваявода, нават прыняў у ім караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага.

Пасля Другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года ў складзе Расійскай імперыі. У 1800 годзе вёска, каля малага ручая побач з «вялікай віленскай дарогай», 30 двароў, 216 жыхароў, вадзяны млын, мураваны панскі дом, цагельня, драўляная каталіцкая капліца, уласнасць Адама Хмары, у Мінскім павеце. У 1815 годзе 141 душа мужчынскага полу, уласнасць Г. Хмары. У 1897 годзе вёска і маёнтак у Сёмкава-Гарадоцкай воласці Мінскага павета. У пачатку XX ст. было народнае вучылішча.

• Даўнія выявы Сёмкава
• Сёмкава. Н. Орда
• Сядзіба ў пач. ХХ ст.
• Сядзіба ў пач. ХХ ст.

У 1917 годзе комплекс нацыяналізавалі, разграбілі і праз нейкі час зрабілі там дзіцячы інтэрнат.

У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў Германскай імперыі.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі ўвайшла ў склад Беларускай ССР. У ліпені 1919 — ліпені 1920 года вёска была пад акупацыяй Польшчы.

У 1922 годзе створаны саўгас «Сёмкава», працаваў млын. З 20 жніўня 1924 года вёска ў Сёмкаў-Гарадоцкім сельсавеце Заслаўскага раёна Менскай акругі (да 26 ліпеня 1930), з 20 лютага 1938 года ў Менскай вобласці.

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года вёска акупаваная нацысцкай Германіяй. Ёсць звесткі, што тут быў арганізаваны канцлагер і ў дзіцячым інтэрнаце праводзіліся доследы над дзецьмі. Партызанская брыгада «Штурмавая» выратавала дзяцей у 1944 годзе.

З 8 лютага 1959 года ў Мінскім раёне. З 20 студзеня 1960 года ў складзе Заслаўскага сельсавета[3], з 9 жніўня 1979 года ў складзе Папярнянскага сельсавета[4]. У 1989 годзе да вёскі далучаны пасёлак Сёмкава.

Насельніцтва

• 1800 — 30 двароў, 216 жыхароў
• 1897 — вёска, 67 двароў, 419 жыхароў; маёнтак, 8 двароў, 92 жыхары[5]
• 1917 — вёска, 86 двароў, 189 жыхароў; маёнтак, 115 жыхароў[5]
• 1997 — 452 гаспадаркі, 1201 жыхар
• 1999 — 1292 жыхары
• 2001 — 1461 жыхар, 482 двары[5]
• 2010 — 1579 жыхароў

Прамысловасць і інфраструктура

• Прадпрыемства па вытворчасці дзіцячых цацак «Метэор»
• Сярэдняя школа
• Школа-інтэрнат
• Клуб
• Бібліятэка
• Аптэка
• Аддзяленне сувязі

Славутасці

• Сядзіба Хмараў (2-я палова 18 стагоддзя). Да пачатку ХХІ ст. адносна добра захаваліся два флігелі, у запушчаным стане аказаўся парк, цэнтральная сядзіба хутка разбураецца. У закінутым стане стаяць таксама адміністрацыйны корпус інтэрната, медсанчасць, іншыя пабудовы[6].

Вядомыя асобы

• Алена Філіпава (нар. 1987), беларуская спартсменка

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Сямко́ва, н.
2. ↑ Жучкевич В. А. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. С. 341
3. ↑ Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 20 студзеня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 2.
4. ↑ Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета народных дэпутатаў ад 9 жніўня 1979 г. // Збор законаў Беларускай ССР, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1979, № 27 (1617).
5. 1 2 3 БелЭн, 2002
6. ↑

Літаратура

• Сёмкава // Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 8, кн. 3. Мінская вобласць / Рэдкалегія: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: БелЭн, 2012. — 624 с.: іл. ISBN 978-985-11-0636-9. — С. 454—455.
• Сёмкава // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14: Рэле — Слаявіна. — С. 360. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14), ISBN 985-11-0035-8.
• Siemków // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom X: Rukszenice — Sochaczew. — Warszawa, 1889. — S. 550

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сёмкава