Сігневічы

Сігне́вічы[1] (трансліт.: Sihnievičy, руск.: Сигневичи) — аграгарадок у Беларусі, у Бярозаўскім раёне Брэсцкай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Сігневіцкага сельсавета.

Геаграфія

Размешчаны на левым беразе канала Вінец, за 15 км ад горада Бяроза, за 15 км ад чыгуначнай станцыі Бяроза-Картузская, на аўтадарозе Бяроза—Антопаль.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У сярэдзіне XVI ст. — шляхецкая ўласнасць у Берасцейскім павеце «Зямля ў Сігневічах» узгадваецца ў Метрыцы Вялікага Княства Літоўскага за 1520 года У 1526 годзе было пацверджана права на маёнтак «Сігневічы» «старостине Ломъзеньской пани Павловой Берестьской Томиле». У 1532 годзе паводле прывілеяў караля Сігізмунда І ад Шчастны Крупскай перайшло новаму уладальніку Фларыяну Радагосцкаму, у другой палове XVI ст. ва ўладаннях Вішэнскіх, у 1577 годзе — маёмасць Станіслава Малахоўскага, потым маёнткам валодалі Вештарты-Гашэі, князі Шуйскія. Жонка Адама Шуйскага Марыя (Марыянна) Халецкая атрымала ад мужа Сігневічы ў свае ўладанні. Па звестках гісторыкаў Нясецкага і Балінскага, аднаму з продкаў Тадэвуша Касцюшкі Казімір Ягайлавіч падарыў фальварак Сігневічы з 2 вёскамі. Ад яго і пайшоў род Касцюшкаў. Караль Аляксандр Касцюшка да гэтага ўладання далучыў яшчэ 2 вёскі (Ленявічы і Ступічава). Усё гэта перайшло потым да Эстэкаў, якія знаходзіліся ў сваяўстве з Касцюшкамі. У XVIII ст. М. Халецкая, а таксама яе другі муж Юзаф Прозар валодалі Сігневічамі. У 1785 годзе ўзвялі мураваны касцёл з элементамі барока на месцы старога драўлянага, вядомага з 17 ст.

З ініцыятывы і на замову гаспадароў мастак Францішак Смуглевіч напісаў карціну «Сям’я Прозараў», пад якой быў змешчаны тэкст Францішка Карпінскага ў памяць памерлага Ю. Прозара (захоўваецца ў Нацыянальным музеі ў Варшаве).

У якасці пасагу Сігневічы пасля 1788 года перайшлі за дачкой Юзафа генералу Блышынскаму.

Пад уладай Расійскай імперыі

Пасля Трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай з 1795 года ў складзе Расійскай імперыі. У 1838 годзе ў Пружанскім павеце Гродзенскай губерні, належалі памешчыцы Прозаравай. З крас. 1843 года ва ўладанні графа Рамуальда Нейгоф-Лея; маёнтак, у склад якога да канца XIX ст. ўваходзілі фальваркі Машковічы, Марывіль, Маліннік, Падхлябань, Пяцелева. Да сядзібы гаспадароў адносіліся драўляны дом на мураваным фундаменце (згарэў у 1914, потым адноўлены, перабудаваны, захаваўся), 3 свірны, сарай для экіпажа, стайня, ляднік, камора, вяндлярня, жывёльны двор, пуня, кузня, млын-вятрак. У сярэдзіне XIX ст. быў закладзены парк. Пасля рэстаўрацыі ў 1848 годзе касцёл вядомы як Пакроўская царква.

3 сакавіка 1861 года сяляне вёскі адмовіліся выконваць інвентарныя павіннасці і аб’явілі аб непадпарадкаванні ўладзе, частка сялян была арыштавана і змешчана ў Пружанскую турму. У 1864 годзе ў Сігневіцкай воласці У 1886 годзе — Сігневічы (Чыгірны), сяло ў Равяціцкай воласці, дзейнічалі касцёл, крама, піцейны дом. Таксама в. Сігневічы ў той жа воласці, у якой дзейнічалі вінакурны завод, крама, піцейны дом. У 1890 годзе — с. Сігневічы (Чычірын), маёнтак Сігневічы ва ўладанні Рамуальда Нейгоф-Лея, таксама пасёлак. Паводле перапісу 1897 года сяло, у якім дзейнічалі касцёл (пры ім дом з 8 жыхарамі), хлебазапасны магазін, крама, піцейны дом; і маёнтак.

Найноўшы час

На працягу 1905 годзе адбываліся сялянскія хваляванні з эканам. патрабаваннямі. З 1915 года акупіраваны германскімі войскамі, з 1919 года да ліпеня 1920 года і з жніўня 1920 года — войскамі Польшчы. У ліпені 1920 устаноўлена савецкая ўлада.

З 1921 года ў складзе Польшчы, у 1924 годзе ў Равяціцкай гміне Пружанскага павета — вёска і фальварак. У 1920-я г. былі створаны ячэйка КПЗБ, гурток «Грамады». У 1932 годзе адбылася забастоўка возчыкаў лесу. З 27 лютага 1932 года цэнтр Сігневіцкай гміны.

З 1939 года ў БССР. З 1940 года вёска, цэнтр Сігневіцкага с/с, адкрыты фельчарска-акушэрскі пункт. У сельсавеце дзейнічалі 2 школы, З чырвоныя куткі, хата-чытальня, медпункт, магазін.

У 1941—1944 гг. акупіравана нямецка-фашысцкімі захопнікамі. На ўшанаванне памяці 46 аднавяскоўцаў-воінаў і партызан, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну, у 1975 годзе пастаўлена стэла. У снежня 1943 года партызанская брыгада «За Радзіму» імя А. К. Флегантава ў час рэйду затрымалася ў Сігневічах і знішчыла некалькі паліцэйскіх участкаў у Бярозаўскім раёне. У гонар гэтых падзей на будынку клуба была ўстаноўлена мемарыяльная дошка.

У 1948 годзе ў вёсцы створаны калгас «Перамога», пасля яго ўзбуйненняў — цэнтр, сядзіба калгаса. У 1950 годзе створана Сігневіцкая МТС (гл. артыкул пра в. Маравіль). 4 верасня 1972 года выключана з рэестра населеных пунктаў вёска Крэчат, якая злілася з вёскай Сігневічы[2].

Інфраструктура

Лясніцтва, камбінат бытавога абслугоўвання, Дом культуры, аддзяленне сувязі, сярэдняя школа, бальніца (на 35 ложкаў), паліклініка.

Планіроўка

Планіровачна складаецца з дугападобнай (выгнутай на поўдзень), двухбакова забудаванай вуліцы, арыентаванай з захаду на ўсход, да якой прымыкаюць (з паўднёвага боку) 2 вуліцы, сыходзячыся ў трохкутнік, а таксама некалькі завулкаў.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе:
  • 1886 — 54 двары, 522 жыхары.
  • 1897 — 107 двароў, 619 жыхароў, у маёнтку — 5 двароў, 40 жыхароў.
• XX стагоддзе:
  • 1905 — 493 жыхары, у маёнтку — 51 жыхар.
  • 1924 — 98 будынкаў, 468 жыхароў, у фальварку — 2 будынкі, 26 жыхароў.
  • 1940 — 115 двароў, 651 жыхар, у вёсцы Крэчат — 45 двароў, 235 жыхароў.
  • 1959 — 137 гаспадарак, 471 жыхар, у вёсцы Крэчат — 59 гаспадарак, 224 жыхары.
  • 1970 — 492 жыхары., у вёсцы Крэчат — 237 жыхароў.
• XXI стагоддзе:
  • 2001 — 417 жыхароў, 204 двары[3].
  • 2005 — 190 двароў, 396 жыхароў.

Славутасці

• Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі (1785—1795 г., мураваны) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Г000148шыфр 112Г000148
• Царква Святой Марыі Магдаліны[4]

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Сі́гневічы, Сеняві́чы, Крэ́чэт, м.
2. ↑ Рашэнне выканаўчага камітэта Брэсцкага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 4 верасня 1972 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1972, № 27 (1365).
3. ↑ Сігневічы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14: Рэле — Слаявіна. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14), ISBN 985-11-0035-8.
4. ↑ Праваслаўныя і каталіцкія храмы

Літаратура

• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 3, кн. 1. Брэсцкая вобласць / пад навук. рэд. А. І. Лакоткі. — Мн.: БелЭн, 2006. ISBN 985-11-0373-X.
• Сігневічы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14: Рэле — Слаявіна. — С. 367. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14), ISBN 985-11-0035-8.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сігневічы
• Сігневічы на сайце Radzima.org
• Сігневічы на сайце Глобус Беларусі (руск.)