Балбасава

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Балбасава, значэнні.

Балбасава[2] (руск. Болбасово) — гарадскі пасёлак у Аршанскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі. Да 2013 знаходзіўся ў юрысдыкцыі Аршанскага гарсавета. У 2016 годзе да пасёлка далучана вёска Барсукі[3].

Тут размешчаны Аршанскі авіярамонтны завод. Насельніцтва 3 532 чал. (2017)[4].

Гісторыя

Упершыню упамінаецца з 1598 г. як Балбасы. У 1916 г. 62 двары, 186 мужчын і 216 жанчын У 1928 г. перайменаваны ў Балбасава. На працягу 1934—1936 гг. сіламі 18 тыс. чалавек і каля 2 тыс. цыган пабудаваны ваенны аэрадром з інфрастуктурай: узлётна-пасадачная паласа, самалётныя ангары, склады, школа, сталовая, Дом культуры, жылыя дамы, парашутная вышка, штаб. У 1938 г. тут сфарміравана 43-я авіядывізія ў складзе 2-х палкоў. 1 сакавіка 1954 г. створаны 402 авіяполк цяжкіх бамбардзіроўшчыкаў ТУ-4 і ТУ-16, якія маглі несці ядзерную зброю. Першы камандзір палка — палкоўнік Н. І. Ярыгін. У 1991 г. полк складалі 24 машыны ТУ-16К і ТУ-22М3, якія кругласутачна ляталі 3 тыс. км. па радыюсу з бомбамі і ракетамі. У 1988—1989 гг. полк удзельнічаў у афганскай вайне. Расфарміраваны 18 снежня 1994 г.[5].

Да 16 верасня 1960 года вёска Балбасава ўваходзіла ў склад Баранскага сельсавета[6], да 22 студзеня 1963 года знаходзілася ў адміністрацыйным падпарадкаванні Баранскага пассавета[7], да 26 мая 1996 года ўваходзіла ў склад Першамайскага сельсавета, да 15 чэрвеня 2000 года — у склад Балбасаўскага сельсавета, да 22 студзеня 2001 года — у склад Балбасаўскага пассавета, пасля — у адміністрацыйным падпарадкаванні Аршанскага гарсавета.

Насельніцтва

Эканоміка

З 1956 г. у пасёлку існавалі рамотна-тэхнічныя майстэрні (в/ч № 77885) на якіх працавалі каля 200 рабочых з Оршы, Барані, навакольных вёсак. У 1970 г. майстэрні названы «Аршанскім авіарамотным заводам» (у 2011 г.–117 працаўнікоў)[12].

23 ліпеня 2015 г. прэзідэнт Беларусі падпісаў загад, які прадугледжвае стварэнне буйнога мультымадальнага прамыслова-лагістычнага цэнтра ў пасёлку Балбасава (партал для размяшчэння вытворчасцей па апрацоўцы сыравіны, перавалцы грузаў, каардынацыі ўзаемадзеяння розных відаў транспарту, кароткатэрміновага і доўгатэрміновага захоўвання тавараў)[13]. Аршанскі транспартны вузел (шашэйны, чыгуначны і авіяцыйны), які знаходзіцца на выгодным перасячэнні транпартных магістралей «Санкт-Пецярбург-Орша-Кіеў-Адэса» і «Масква-Орша-Мінск-Берлін», можа паспрыяць таму, што Балбасава стане адным з ключавых вузлоў сусветнага гандлёва-транспартнага калідора «Кітай-Еўропа»[13]. Важнай падставай гэтага з’яўляецца наяўнасць прыдатнага аэрадрома і авіярамонтнага завода.

Плануецца таксама пабудаваць яшчэ адзін лагістычны комплекс на базе «Аршанскага авіярамонтнага завода», які знаходзіцца ў Балбасава. Гэты праект будзе рэалізоўвацца кампаніяй «ИПЛ Комплекс» (рэзідэнтам СЭЗ «Віцебск») і кітайскай кампаніяй «Sinohydro Bureau 4 CO.,Ltd», а таксама аддзялення банка правінцыі Цынхай «China Development Bank» (Кітай)[13].

Агульная плошча мультымадальнага прамыслова-лагістычнага цэнтра павінна ў будучым скласці да 100 га, а сама канцэпцыя яго развіцця разлічана на некалькі дзясяткаў год і прадугледжвае ў выніку будаўніцтва 15 складскіх модуляў, адміністрацыйнага цэнтра, зоны жыццезабеспячэння, стварэнне аэрапорта міжнароднага класа (праз рэканструкцыю дзеючай узлётна-пасадачнай паласы), арганізацыю вытворчасцей рознага ўзроўню, а таксама ўзвядзенне энергаблока для энерга- і цеплазабеспячэння самаго лагістычнага комплексу, авіярамонтнага завода і найбліжэйшых прадпрыемстваў[13].

Славутасці

• Помнік дальняй авіяцыі — самалёт ТУ-16 (пачатак 1950-х гадоў) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Д000127шыфр 213Д000127

Гл. таксама

• Пасёлкі гарадскога тыпу Віцебскай вобласці
• Пасёлкі гарадскога тыпу Беларусі

Зноскі

1. 1 2 Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
2. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
3. ↑ Решение Оршанского районного Совета депутатов от 16 мая 2016 г. № 141 Об упразднении деревни Барсуки Оршанского района Архівавана 20 верасня 2020. (руск.)
4. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
5. ↑ Матвеев Ф. Просто Шелепин. М.:Книга и бизнес.2003; http://balbasovo.na.by/garnizon/402tbap/index.php
6. ↑ Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 16 верасня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 26.
7. ↑ Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 22 студзеня 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).
8. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2016.
9. ↑ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2017.
10. ↑ Численность населения на 1 января 2020 г. по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020.
11. ↑ Численность населения на 1 января 2021 г. и среднегодовая численность населения за 2020 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2021.
12. ↑ Готовская Л. У авіарамотнікаў-юбілей//Аршанская газета. 16 ліпеня 2011 г.
13. 1 2 3 4 Лукашенко одобрил создание крупного логцентра в Болбасово

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Балбасава
• Геаграфічныя звесткі па тэме Балбасава на OpenStreetMap
• Лукашенко одобрил создание крупного логцентра в Болбасово Архівавана 24 ліпеня 2015. // tut.by
• Балбасава на сайце Глобус Беларусі (руск.)