Вензавец

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Вензавец (значэнні).

Вензаве́ц[1], Вязавец — аграгарадок у Беларусі, Цэнтр сельсавета Дзятлаўскага раёна Гродзенскай вобласці. Насельніцтва 646 чал. (2015). Знаходзіцца за 7 км на паўднёвы захад ад Дзятлава, за 22 км ад чыгуначнай станцыі Наваельня; на шашы Дзятлава — Слонім.

Гісторыя

Упершыню Вязавец згадваецца ў 2-й пал. XV ст. У 1-й чвэрці XVI ст. маёнткам валодаў князь Фёдар Заслаўскі. У 1566 — Геранім Сяняўскі, які атрымаў яго праз шлюб з дачкой Ф. Заслаўскага Ганнай.

На карце Т. Макоўскага (1613) Вязавец значыцца як мястэчка. У 1624 годзе згадваецца як цэнтр воласці ва ўласнасці Сапегаў[2]. У XVII ст. маёнтак знаходзіўся ва ўладанні Сапегаў і Палубінскіх. У гэты час тут дзейнічаў касцёл, вядомы цудоўным абразам Маці Божай. У XVIII ст. мястэчка ўваходзіла ў склад Здзецельскага графства Радзівілаў. Станам на 1775 тут было 53 двары, 2 млыны, карчма.

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Вязавец апынуўся ў складзе Расійскай імперыі, у Слонімскім павеце Гродзенскай губерні. Станам на 1885 у мястэчку было 90 двароў, царква, школа, праводзіліся кірмашы.

Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) Вензавец апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Здзецельскай гміне Слонімскага павета Навагрудскага ваяводства.

У 1939 Вензавец увайшоў у БССР, у Юравіцкі сельсавет. Статус паселішча панізілі да вёскі. Станам на 1970 тут было 145 двароў, на 1992 — 164. 12 лістапада 1973 Вензавец стаў цэнтрам Вензавецкага сельсавета[3].

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1830 — 364 муж., з іх шляхты 6, духоўнага саслоўя 1, мяшчан-іўдзеяў 22, мяшчан-хрысціян і сялян 335[4]; 1885 — 850 чал.
• XX стагоддзе: 1904 — 718 чал.; 1970 — 485 чал.; 1992 — 538 чал.[5]

Інфраструктура

Працуюць сярэдняя школа, бальніца, дом культуры.

Славутасці

• Свята-Петра-Паўлаўская царква (1872—1875 гады) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 413Г000696шыфр 413Г000696.

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).
2. ↑ LMAB, ф. 16 спр. 203 ч. 3
3. ↑ Рашэнне выканаўчага камітэта Гродзенскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 12 лістапада 1973 г. // Зборнік законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1974, № 10 (1420).
4. ↑ Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. С. 414.
5. ↑ Валерый Шаблюк. Вензавец // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1994. — 537 с., [8] к.: іл. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0. С. 245.

Літаратура

• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1994. — 537 с., [8] к.: іл. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0.
• Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4), ISBN 985-11-0035-8., С 87.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вензавец