wd wp Пошук:
    ⬜

    Жодзіна

    Жо́дзіна[4] (афіц. транс.: Žodzina) — горад абласнога падпарадкавання, які знаходзіцца на тэрыторыі Смалявіцкага раёна (не ўваходзіць у яго склад) Мінскай вобласці Беларусі. Насельніцтва — 64 303 чал. (2017)[5].

    Геаграфія

    Знаходзіцца за 44 км ад Мінска; чыгуначная станцыя на лініі Мінск—Орша, на аўтадарозе Мінск—Масква. Горад размешчаны на Цэнтральнабярэзінскай раўніне Верхнебярэзінскай нізіны. Каля 70 % усёй тэрыторыі знаходзіцца на вышыні 180—220 м над узроўнем мора, на р. Плісе.

    Плошча тэрыторыі горада: больш за 23 км²

    Гісторыя

    Вялікае Княства Літоўскае

    Упершыню згадваецца каля 1688 г. як в. Жодзіна Слабада ў Менскім ваяводстве на рацэ Паджодзінцы, належала Радзівілам.

    Пад уладай Расійскай імперыі

    З 1793 г. — у складзе Расійскай імперыі, Мінскай губерні. З завяршэннем будаўніцтва чыгункі Масква — Брэст (1871) — чыгуначная станцыя.

    Найноўшы час

    У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў кайзераўскай Германіі.

    25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі вёска ўвайшла ў склад БССР.

    У жніўні 1919 — ліпені 1920 вёска знаходзілася пад польскай уладай.

    Падчас Другой сусветнай вайны з чэрвеня 1941 г. да ліпеня 1944 г. акупіравана нямецкімі войскамі.

    З 1924 г. стала цэнтрам сельсавета Смалявіцкага раёна. 21 студзеня 1958 года вёска Жодзіна пераўтворана ў пасёлак гарадскога тыпу з уключэннем у яго склад пасёлкаў Смалявіцкай ДРЭС (з 1979 года Жодзінская ЦЭЦ)., завода дарожных і меліярацыйных машын і вёсак Зарэчча і Крушынкі[6]. У 1958 г. быў пабудаваны Беларускі аўтамабільны завод (БелАЗ).

    З 1963 года — горад абласнога падпарадкавання.

    У 1964 годзе да Жодзіна былі далучаны вёскі Судабоўка і Дымкаўка.[7]

    Насельніцтва

    Дэмаграфія

    Рэлігія

    Эканоміка

    Прадпрыемствы электраэнергетыкі, машынабудавання (БелАЗ) і металаапрацоўкі, харчовы, лёгкай, дрэваапрацоўчай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасці. Гасцініцы «Дружба», «Раніца». Жодзінская ГЭС, Жодзінская ЦЭЦ.

    Сацыяльная сфера

    Адукацыя

    Жодзінская школа вядзе сваё летазлічэнне з 1864 г., калі пастановай Барысаўскай павятовай камісіі па народнай адукацыі ў сяле Жодзіна адкрылася народная вучэльня. Да 1901 г. вучэльня месцілася ў драўлянай хаце пры царкве. У горадзе працуе:

    • 22 установы дашкольнай адукацыі[18],
    • 9 школ,
    • 2 гімназіі, з якіх адна жаночая,
    • Прафесійны ліцэй,

    • Жодзінскі дзяржаўны політэхнічны каледж.

    • Сацыяльная сфера
    • Дзіцячы садДзіцячы сад
    • Сярэдняя школа № 4Сярэдняя школа № 4
    • Сярэдняя школа № 5Сярэдняя школа № 5
    • Сярэдняя школа № 6 Сярэдняя школа № 6
    • Жодзінскі дзяржаўны політэхнічны каледжЖодзінскі дзяржаўны політэхнічны каледж
    • Паліклініка.Паліклініка.
    • ЛазняЛазня
    • АсілакАсілак

    Культура і грамадства

    Цэнтральная гарадская бібліятэка — інфармацыйны і грамадска-культурны цэнтр горада Жодзіна.

    Сродкі масавай інфармацыі

    Мясцовая прэса прадстаўлена гарадскою грамадска-палітычнай газетай «Жодзінскія навіны(англ.) бел.» [19]. Выдаецца са студзеня 1991 г.

    • Жодзінскія навіны

    Славутасці

    • Манумент у гонар савецкай маці-патрыёткі
    • Жодзінскі дом-музей А. Ф. Купрыянавай, у экспазіцыі музея прадстаўленыя асабістыя рэчы сям’і Купрыянавых, прадметы побыту даваеннага і ваеннага часу. Касцёл Маці Божай Фацімскай (1990-я), цэрквы Багародзіцкая і Міхайлаўская (1990-я).
    • Памятны знак у гонар вызвалення горада Жодзіна 2 ліпеня 1944 года сіламі 3-яй танкавай брыгады 5-га танкавага войска. Быў усталяваны Ў 2010 годзе ў гарадскім скверы[20].
    • Помнік Пятру Іванавічу Купрыянаву
    • Фігура Божай Маці (2021)

    Страчаная спадчына

    • Царква Св. Міхала Архангела (1864).

    Спорт

    • Футбольны клуб «Тарпеда-БелАЗ»

    • Стадыён «Тарпеда»

    • Фігура Божай МаціФігура Божай Маці
    • Помнік маці Купрыянава і пяці яе загінуўшым сынамПомнік маці Купрыянава і пяці яе загінуўшым сынам
    • Помнік маці Купрыянава і пяці яе загінуўшым сынам (валун)Помнік маці Купрыянава і пяці яе загінуўшым сынам (валун)
    • помнік Купрыянавупомнік Купрыянаву
    • помнік Купрыянавупомнік Купрыянаву
    • Памятны знак у гонар вызвалення горада ЖодзінаПамятны знак у гонар вызвалення горада Жодзіна
    • Станцыя Жодзіна. Памятная таблічкаСтанцыя Жодзіна. Памятная таблічка
    • Дом культуры.Дом культуры.
    • Кінатэатр «ЮНАЦТВА»Кінатэатр «ЮНАЦТВА»
    • Дом-музей А.Ф. Купрыянавай.jpgДом-музей А.Ф. Купрыянавай.jpg
    • Помнік ушанавання памяці загінуўшых уражэнцаў у Другой сусветнай вайнеПомнік ушанавання памяці загінуўшых уражэнцаў у Другой сусветнай вайне

    Вядомыя асобы

    Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Жодзіна

    Сімволіка горада

    Герб і сцяг горада

    Асноўны артыкул: Герб Жодзіна

    • Герб горадаГерб горада
    • Сцяг горадаСцяг горада

    Гімн горада

    Музыка і словы С. Ждановіча.

    У Беларусі на Міншчыне,

    Над ціхаплыннай Плісой,

    Горад, вядомы між іншымі

    Волатаў слаўнай сям’ёй.

    Прыпеў:

    Жыхары горада,

    Шчасця, ды сто год вам,

    Працы ў божы дзень, моцнай сям’і,

    Мірнага неба ўсім,

    Сталым і маладым,

    Разам ствараем лёс, разам заўжды!

    Са старажытнаю назваю

    Ды маладою душой,

    Жодзіна, зоркаю яснаю

    Ззяй на Радзіме сваёй!

    Гарады-пабрацімы

    Гарады-пабрацімы

    Галерэя

    • Галерэя
    • ЗАГС.ЗАГС.

    Гл. таксама

    Зноскі

    1. ↑ https://zhodinonews.by/2019/01/16/novyj-predsedatel-zhodinskogo-gorispolkoma-dmitrij-zablockij-pristupil-k-rabote/ — Жодзінскія навіны.
    2. ↑ «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
    3. ↑ Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
    4. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
    5. 1 2 Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
    6. ↑ Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР Аб пераўтварэнні вёскі Жодзіна, Смалявіцкага раёна, Мінскай вобласці, у гарадскі пасёлак ад 21 студзеня 1958 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1958, № 1.
    7. ↑ …Але ўжо ў 1964 годзе Навуковы ўвайшоў у гарадскую мяжу. Тады ж да горада былі далучаны вёскі Судабоўка, Дымкаўка…
    8. ↑ Вячаслаў Насевіч. Смалявіччына ў перыяд феадалізму // Літаратура/Памяць/Смалявіцкі раён і Жодзіна — С. 27—48; 58—59.
    9. 1 2 3 Беларусь, 1995
    10. ↑ Жодино // Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыклапедыя (3-е выданне)
    11. ↑ Жодино // Літаратура/Вялікі энцыклапедычны слоўнік
    12. 1 2 3 Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2011 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2010 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (1 красавіка 2011). Праверана 3 красавіка 2017.
    13. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2012 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2011 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (3 красавіка 2012). Праверана 3 красавіка 2017.
    14. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2013 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2012 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (3 красавіка 2013). Праверана 3 красавіка 2017.
    15. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2014 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2013 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (1 красавіка 2014). Праверана 3 красавіка 2017.
    16. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2015 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2014 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (31 сакавіка 2015). Праверана 3 красавіка 2017.
    17. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.
    18. ↑ https://zhodino-edu.gov.by/%D1%83%D1%87%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F-%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F/%D1%83%D1%87%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F-%D0%B4%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE-%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F
    19. ↑ http://www.zhodinonews.by
    20. ↑ http://wwii.space/%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8-%D0%B8-%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8B-%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82/4/
    21. ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 9: Кулібін — Малаіта. — С. 39. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9), ISBN 985-11-0035-8.
    22. ↑ https://www.0564.ua/news/3344215/krivij-rig-rozirvav-pobratimski-stosunki-z-biloruskim-mistom-zodino

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі:
    Катэгорыя·Населеныя пункты Беларусі без раёна Катэгорыя·Населеныя пункты Беларусі без сельсавета Катэгорыя·Населеныя пункты Беларусі з насельніцтвам з Вікідадзеных Катэгорыя·Населеныя пункты паводле алфавіта
    Змесціва гэтай старонкі з праектаў амерыканскага фонда «Вікімедыя» дасяжнае пад сукупнай ліцэнзіяй CC BY-SA 3.0 і GFDL.
    Энцыклапедычны партал «Месцы беларускія» miescy.viedy.be