Зазер’е (Пухавіцкі раён)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Зазер’е.

Зазе́р’е[1] (трансліт.: Zazierje, руск.: Зазерье) — аграгарадок у Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Голацкага сельсавета.

Геаграфія

За 44 км на паўночны захад ад раённага цэнтра Мар’іна Горка, 4 ад чыгуначнага прыпыначнага пункту Седча на лініі Мінск-Ачіповічы. Размешчана на аўтамабільнай дарозе Н9354, каля ракі Свіслач.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Вядома з канца 16 ст. у складзе Менскага павета ВКЛ.

Пад уладай Расійскай імперыі

Пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай (1793 г.) — у складзе Расійскай імперыі.

У 19 - пач. 20 ст. пасяленне уяўляла сабой сяло Пярэжырскай воласці Ігуменскім павеце Мінскай губерні, уластнасць роду Ваньковічаў. Антон Тадэвушавіч Ваньковіч атрымаў у спадчыну бацькоўскі маёнтак Зазер’е.

На 1886 г. сяло было вядома пад назвай Завозеры, працавала праваслаўная царква, цапкоўна прыхадская школа, пры царкве - папячыцельства. Праваслаўны прыход налічваў каля 960 вернікаў. Побач з сялом знаходзіўся аднайменны маёнтак.

Найноўшы час

У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў кайзераўскай Германіі.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі вёска ўвайшла ў склад БССР.

У жніўні 1919 — ліпені 1920 вёска знаходзілася пад польскай уладай.

Пасля рэвалюцыі працавала працошная школа 1-ай ступені, у якой у 1922 г. вучыліся 90 вучняў, працавала 2 настаўнікі.

У 1929 г. створаны калгас “Барацьба”, працавала кузня, вадзяны млын з лесапілкай, сталярная майстэрня, сыраварня.

У часе Другой сусветнай вайны з канца чэрвеня 1941 г. да 4 ліпеня 1944 г. акупіравана нямецкімі войскамі.

Да 2013 года Зазер’е ўваходзіла ў склад Пярэжырскага сельсавета[2].

Насельніцтва

• 1805 - 989 душ.
• 1812 - 406 душ.
• 1886 - 57 двароў, 476 жыхароў. Маёнтак 6 двароў, 156 жыхароў.
• 1897 - у маёнтку 10 двароў, душ м.п. - 52, душ ж.п. - 37. У сяле 101 двор, душ м.п. - 316, душ ж.п. - 325.
• 1917 - 131 двар, 821 жыхар. Маёнтак 314 жыхароў.
• 1971 - 204 двары, 684 жыхары.
• 1 студзеня 2002 — 314 двароў, 929 жыхароў.

Вядомыя асобы

• Аркадзь Андрэевіч Моркаўка — беларускі паэт
• Аляксандр Вікенцьевіч Аўгустайціс — дзяржаўны дзеяч.

Турыстычная інфармацыя

Славутасці

• Гаспадарчы двор
• Маёнтак «Зазер’е», зараз у будынку знаходзіцца школа.

Страчаная спадчына

• Царква Покрыва Прасвятой Багародзіцы

Інфраструктура

Эканоміка

• У вёсцы дзейнічаюць ДП «Эксперыментальная база «Зазер’е»[3], конна-спартыўны клуб імя Дзяменцьева «Зазер’е»[4]
• 2 крамы.
• Дом быта.
• Аддзяленне сувязі.
• Сталовая.

Адукацыя

• Зазерская сярэдняя школа.
• Конна-спартыўная школа.
• Дзецячыя яслі-сад.

Культура

Дом культуры. Бібліятэка.

Медыцына

• Бальніца.

Літаратура

• Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Минская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2009. — С. 27. — 60 с. — 20 000 экз. — ISBN 978-985-508-174-7. (руск.)
• Памяць : Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А. Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. — Мінск : Беларусь, 2003. — 748 с. — 3000 экз. ISBN 985-01-0251-9

Спасылкі

• На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх
• Фота і апісанне помнікаў архітэктуры і культуры даўняга Вялікага княства

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
2. ↑ «Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области». Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Архівавана 31 сакавіка 2016. (руск.)
3. ↑ Сайт навукова-практычнага цэнтра НАН Беларусі па механізацыі сельскай гаспадаркі Архівавана 7 сакавіка 2011. (руск.)
4. ↑ КСК имени Дементьева «Зазерье» (руск.)