Язна

Я́зна[1] (трансліт.: Jazna, руск.: Язно) — аграгарадок у Мёрскім раёне Віцебскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Язненскага сельсавета. Размешчана на беразе азёраў Малое і Вялікае Язна. За 58 км на паўднёвы ўсход ад г. Мёры, 156 км ад Віцебска.

Гісторыя

Першы пісьмовы ўспамін пра Язна датуецца 1475 годам як уладанне Галімскіх. Мясцовасць уваходзіла ў склад Полацкага ваяводства і ў розныя часы знаходзілася ва ўладанні Друцкіх-Сакалінскіх, Козелаў-Паклеўскіх, Коцелаў, Корсакаў.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Язна апынулася ў складзе Расійскай імперыі, дзе сталі цэнтрам воласці Дзісенскага павета Мінскай, з 1842 Віленскай губерні. На 1866 год тут было 15 двароў. У 1900 у вёсцы пабудавалі мураваную царкву[2].

Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) Язна апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Дзісенскага павета Віленскага ваяводства.

У 1939 Язна ўвайшла ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 зрабілася цэнтрам сельсавета.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1866 — 9 чал. у мястэчку Малое Язна і 165 чал. у мястэчку Язна[3]
• XX стагоддзе: 1921 — 243 чал[4].
• XX стагоддзе: 1931 — 341 чал[5].

Інфраструктура

У Язна працуюць школа, бальніца і аптэка, дом культуры, бібліятэка, пошта.

Славутасці

• Спаса-Праабражэнская царква (1901 год) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Г000571шыфр 213Г000571.
• Язненскі талеркавы камень
• Млын водны (XIX ст.)
• Могілкі старыя каталіцкія
• Сядзіба

Страчаная спадчына

• Касцёл Маці Божай Вастрабрамскай (пач. XX ст.)

Галерэя

• Краявіды Язна
• У цэнтры вёскі
• Царква
• Вуліца
• Краявід

Вядомыя асобы

• Міхаіл Васільевіч Ляўковіч (нар. 1950) — беларускі мастак.

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
2. ↑ Ірына Мікалаева. Язненскі Благавест // «Звязда» № 31 (269), 17 лістапада 2011.
3. ↑ Jazno // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882. S. 539.
4. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część II. Ziemia Wileńska. Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
5. ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 18

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — С. 246. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).
• Jazno, miasteczko, powiat dzisieński, gmina Jazno // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. — Tom III (Haag — Kępy), 1882. — S. 539 (польск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Язна