Бігосава

Біго́сава[2] (трансліт.: Bihosava, руск.: Бигосово) — аграгарадок у Верхнядзвінскім раёне Віцебскай вобласці, на рацэ Росіца. Адміністрацыйны цэнтр Бігосаўскага сельсавета. Чыгуначная станцыя на лініі Полацк — Даўгаўпілс. За 18 км на паўночны захад ад горада Верхнядзвінска, за 193 км ад Віцебска.

Назва

Па ўспамінах старажылаў у 1910 годзе мясцовымі памешчыкамі было разыграна ў карты права змяніць назву чыгуначнай станцыі. Удачлівым апынуўся ўладальнік маёнтка Бігусава Вітольд Нітаслаўскі. У 30-я гады XX стагоддзя назва была зменена на Бігосава.

Гісторыя

Паўстаў у 1866 годзе пры будаўніцтве Рыга-Арлоўскай чыгункі. Першапачаткова станцыйнае паселішча, як і станцыя, называлася Георгіеўская, складалася з трох будынкаў: сціплага драўлянага будынка станцыі, пакгаўза і жылога дома. Згодна з архіўнымі звесткамі 1904 года станцыя Георгіеўская налічвала 3 двары, 23 жыхары, абслугоўваліся Росіцкай паштова-тэлеграфнай канторай.

У 1901 годзе быў пракладзены пуць для адчэпкі вагонаў, пабудаваныя дамы для грузчыкаў і чыгуначнікаў, якія абслугоўвалі чыгунку. У 1924 годзе было прынята рашэнне аб будаўніцтве адпаведнага прызначэння памежнай станцыі. У пачатку 1930-х гадоў у Бігосава працаваў валютны ўнівермаг Торгсіна. У 1926 годзе вакзал прыняў першых пасажыраў[3]. Сярод знакамітых сучаснікаў, якія праязджалі праз станцыю Бігосава, былі латвійскі паэт Яніс Райніс, савецкі дыпламат Тэадор Нетэ.

У пачатку ліпеня 1941 года Бігосава было акупавана нямецкімі войскамі. Са станцыі немцы вывозілі ў Германію нарабаваныя хлеб, каштоўнасці, насельніцтва, частка з якога накіроўвалася ў канцлагеры, а другая частка на працу на акупаваных тэрыторыях. Да канца 1941 года разгарнуўся камуністычны партызанскі рух.

З 20 верасня 1944 года Бігосава было ў складзе Полацкай вобласці, з 8 студзеня 1954 года — у Віцебскай вобласці. У Верхнядзвінскім раёне Бігосава апынулася 25 снежня 1962 года.

У 1957 годзе ў Бігосаве быў пабудаваны «Зааветінструмент» (сучасны ААТ «Інвет») — горадаўтваральнае прадпрыемства ў Верхнядзвінскім раёне.

У 1994 годзе пачала дзейнічаць рымска-каталіцкая Троіцкая капліца.

У 2005 годзе быў пачаў дзейнічаць прыход Арханёла Міхаіла, які адносіцца да РПЦ.

Насельніцтва

• 1904 год — 23 жыхары
• 2001 год — 2126 жыхароў, 858 двароў
• 2009 год — 1762 жыхары, 772 двары
• 2018 год — 1652 жыхары

Эканоміка

У 1957 годзе ў Бігосаве быў пабудаваны завод «Зааветінструмент» (сучасны ААТ «Інвет»).

Інфраструктура

• Сярэдняя школа
• Дом культуры
• Бібліятэка
• Участковая бальніца
• Аддзяленне сувязі
• Беларусбанк
• Ятка (мясная крама)
• Лесапункт
• Памежная застава
• Аддзяленне пагранічнага кантролю
• Музычная школа
• Дзіцячы садок
• 9 крам
• Чыгунка. Помнік архітэктуры стылю мадэрнізм (1924—1926)

Славутасці

• Чыгуначны вакзал (1924—1926) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Г000228шыфр 212Г000228
• Рыма-каталіцкая Троіцкая капліца (1994)
• Праваслаўны храм Арханёла Міхаіла (2005)

Памяць

У Бігосаве ў 1919 годзе расстраляны беларускі рыма-каталіцкі святар Міхаіл Піліпавіч Буклярэвіч.

Вядомыя асобы

• Уладзімір Іваноўскі (нар. 1967) — расійскі ваеначальнік, генерал-лейтэнант, начальнік Галоўнага ўпраўлення ваеннай паліцыі Мінабароны Расіі.

Зноскі

1. ↑ Белпошта(недаступная спасылка)
2. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
3. ↑ Бигосово отметило 150-летний юбилей(руск.) . «Дзвінская праўда» (19 жніўня 2016). Праверана 9 красавіка 2020.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Беларусы — Варанец. — 511 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3), ISBN 985-11-0035-8.