Забалоцце (Буда-Кашалёўскі раён)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Забалоцце.

Забало́цце[1] (трансліт.: Zabaloccie, руск.: Заболотье) — вёска ў Буда-Кашалёўскім раёне Гомельскай вобласці. Уваходзіць у склад Шырокаўскага сельсавета.

Геаграфія

Размяшчэнне

У 22 км на паўночны ўсход ад раённага цэнтра і чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін — Гомель), 48 км ад Гомеля.

Гідраграфія

На поўначы бярэ пачатак рака Прудоўка (прыток ракі Ліпа). На поўдні і захадзе меліярацыйныя каналы.

Транспартная сетка

Аўтамабільная дарога Чачэрск — Буда-Кашалёва і шаша Доўск — Гомель.

Планоўка складаецца з прамалінейнай, амаль шыротнай вуліцы, да якой з паўднёвага ўсходу пад вострым вуглом далучаецца кароткая вуліца. На захадзе галоўная вуліца ўтворыць канфігурацыю, блізкую да квадрата. Жылыя хаты драўляныя, сядзібнага тыпу.

Гісторыя

Выяўлены археолагамі курганны магільнік (30 насыпаў, у 4,5 км ад вёскі, каля заваротку дарогі на Буда-Кашалёва) сведчыць пра засяленне гэтых месцаў з даўніх часоў. Па пісьмовых крыніцах вядомая з канца XVIII стагоддзя як паселішча ў Рэчыцкім павеце Менскага ваяводства Вялікага княства Літоўскага.

Пасля першага падзела Рэчы Паспалітай (1772 год) у складзе Расійскай імперыі, у Кашалёўскай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. У 1799 годзе 48 гаспадарак, з якіх 20 займаліся пчалярствам, у валоданні Дарыя-Дзеналовічаў. З 1826 года працаваў бровар. Будаўніцтва шашы Доўск — Гомель у 1850 годзе дало імпульс для развіцця вёскі, пашырыла яе транспартныя магчымасці. Гаспадар побач размешчанага фальварка валодаў у 1862 годзе 4234 дзесяцінамі зямлі, карчмой і валюшняй. Згадваецца ў «Географа-статыстычным слоўніку Расійскай імперыі» (1863 год) як значны населены пункт. Мелася Пакроўская царква. У 1877 годзе палкоўнік Храпавіцкі меў у вёсцы 3606 дзесяцін зямлі і 2 карчмы. Па перапісу 1897 года знаходзіліся: школа граматы, хлебазапасны магазін, 3 вятракі. У 1909 годзе — 618 дзесяцін зямлі, у фальварку — 6410 дзесяцін зямлі. У тым жа году адкрыта школа, якая ззнаходзілась ў наёмнай сялянскай хаце, а напачатку 1920-х гадоў для яе быў вылучаны нацыяналізаваны будынак.

З 20 жніўня 1924 года да 16 ліпеня 1954 года і з 18 студзеня 1965 года цэнтр Забалоцкага сельсавета Буда-Кашалёўскага раёна Бабруйскага, з 27 кастрычніка 1927 года Гомельскай (да 26 ліпеня 1930 года) акругі, з 20 лютага 1938 года Гомельскай вобласці.

У 1930 годзе арганізаваны калгас «Селькор», працавалі торфараспрацоўчая арцель і гамарня. Падчас Вялікай Айчыннай вайны акупанты спалілі 9 двароў і забілі 18 жыхароў. На франтах і ў партызанскай барацьбе загінулі 73 жыхара. У памяць пра загінуўшых у 1956 годзе ў цэнтры вёскі ўсталявана скульптурная група. Вызвалена 28 лістапада 1943 года. У 1959 годзе цэнтр калгаса «Іскра». Размешчвалісь млын, пільня, сярэдняя школа, клуб, бібліятэка, дзіцячы сад, фельчарска-акушэрскі пункт, аддзяленне сувязі, магазін.

У склад Забалоцкага сельсавета ўваходзілі да 1939 года хутар Дразды, пасёлак Красніца, да 1976 года пасёлак Новая Харошаўка, да 1997 года пасёлкі Пахар, Усход, Доўгі, Курган — усе яны ў наш час не існуюць.

У 2002 годзе Забалоцкі сельсавет скасаваны, Забалоцце ўвайшло ў склад Шырокаўскага сельсавета[2].

Насельніцтва

Колькасць

• 2004 год — 80 гаспадарак, 191 жыхар.

Дынаміка

• 1799 год — 48 гаспадарак.
• 1897 год — 104 двары, 617 жыхароў (паводле перапісу); у фальварку 30 жыхароў.
• 1909 год — 665 жыхароў; у фальварку 36 жыхароў.
• 1925 год — 136 двароў.
• 1940 год — 747 жыхароў.
• 1959 год — 821 жыхар (паводле перапісу).
• 1997 год — 298 жыхароў, 126 двароў[3].
• 2004 год — 80 гаспадарак, 191 жыхар.

Славутасці

• Курганны могільнік перыяду сярэднявечча (X — ХІІІ стагоддзі), за 2,9 км на захад — паўночны захад ад вёскі, у лесе, на тэрыторыі заказніка «Буда-Кашалёўскі» —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр шыфр

Вядомыя асобы

• А. Ц. Краўцоў — Герой Савецкага Саюза.
• П. К. Кавалёў — Герой Сацыялістычнай Працы, заслужаны машынабудаўнік БССР, дэпутат Вярхоўнага Савета СССР 9-га склікання.

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с. ISBN 985-458-131-4 (DJVU).
2. ↑ Решение Гомельского облсовета депутатов от 20 сентября 2002 г. № 179 «Об упразднении Бервеновского и Заболотского сельсоветов Буда-Кошелевского района и изменении границ Чеботовичского и Широковского сельсоветов Буда-Кошелевского района»
3. ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 6: Дадаізм — Застава.

Літаратура

• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т.1, кн.1. Гомельская вобласць/С. В. Марцэлеў; Рэдкалегія: Г. П. Пашкоў (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: Белэн, 2004. 632с.: іл. Тыраж 4000 экз. ISBN 985-11-0303-9 ISBN 985-11-0302-0
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 466. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0144-3.

Спасылкі

• На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх