Горкі

У гэтага паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Горкі (значэнні).

Го́ркі[2] (трансліт.: Horki, руск.: Горки) — горад раённага падпарадкавання ў Магілёўскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Горацкага раёна, на рацэ Проні. За 86 км ад Магілёва, 3 км ад чыгуначнай станцыі Пагодзіна на лініі Орша—Крычаў. Вузел аўтамабільных дарог на Оршу, Магілёў, Чавусы, Мсціслаў, Смаленск. Насельніцтва 34 553 чал. (2017)[3].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

1544: першыя згадкі пра Горкі ў «Літоўскай метрыцы», вядомыя як сяло, уладанне князя Друцкага-Горскага.
XVI ст.: у складзе Віцебскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага.
XVII—XIX стст.: мелі назву Горы-Горкі.
1584: належалі Сапегам
1619: атрымалі ад Ільва Сапегі «Статут аб вольнасцях», «малое магдэбургскае права».
1643: узнікла яўрэйская абшчына.
1654—1667: падчас «Невядомай вайны» мясцовыя жыхары, як і многія тысячы жыхароў іншых беларускіх зямель, прымусова пераганяліся на ўсход, перадаваліся ў прыгон маскоўскім служылым людзям, прадаваліся ў рабства.
Сакавік 1659: горацкія жыхары, які ўзняліся на ўзброеную барацьбу з усходнімі захопнікамі, доўга трымалі ў аблозе ў Вялікіх Гарах атрад маскоўскіх салдат.
1676: у Горках існавалі праваслаўнае брацтва і школа.
1683: налічвалі 510 будынкаў, існавала 2 прадмесці — Казіміраўская Слабада і Зарэчча.
1700—1721: у часы Паўночнай вайны знаходзіліся ў зоне ваенных дзеянняў. У ліпені-жніўні 1708 тут размяшчаліся расійскія войскі на чале з А.Меншыкавым і Б. Шарамецьевым, 9 ліпеня — 16 жніўня 1708 у Горках быў Пётр I. Узгорак, дзе знаходзілася стаўка расійскага цара, атрымаў назву Пятрова гара.
1717: горад з навакольнымі землямі набыў князь А. Меншыкаў і валодаў да высылкі ў Сібір у 1727 годзе.

Расійская імперыя

1772: у выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай апынуліся ў складзе Расійскай імперыі, мястэчка Аршанскага павета.
1799: у Горках і навакольных вёсках быў расійскі паэт Г. Дзяржавін і напісаў тут вершы «Горкі», «Млынар», «Вішы» і інш.
У канцы ХVIII стагоддзя: сталі ўласнасцю графа Л. Салагуба.
1809: у Горы-Горацкім маёнтку пачала дзейнічаць мануфактура з фарбавальняй.
1828: за невыкананне абавязкаў па забеспячэнні арміі Кутузава ў 1812 г. харчаваннем, расійскі ўрад вырашыў канфіскаваць Горы-Горацкі маёнтак у Л.Салагуба.
15 жніўня 1840: адбылося ўрачыстае адкрыццё Горыгорацкай земляробчай школы (з 1848 — Горыгорацкі земляробчы інстытут).
Канец XIX ст.: дзякуючы працы Эдуарда Рэга, прафесара батанікі, па праекце італьянскага архітэктара А.Кампіёні на тэрыторыі Горацкага інстытута быў закладзены дэндрарый.
1852: выйшаў першы том «Запісак Горыгорацкага земляробчага інстытута». У перыёдыку размяшчаліся матэрыялы па працы вучэбнай фермы, адлюстроўваліся дасягненні сельскагаспадарчай навукі таго часу.
1857: у горадзе ўтвораны легальны прафесарска-студэнцкі клуб. Яго ўдзельнікі абмяркоўвалі надзённыя пытанні і будучую сялянскую рэформу па адмене прыгоннага права.
26 снежня 1861: горад, цэнтр павета.
1862: у горадзе сфарміравалася падпольная студэнцкая арганізацыя, якая рыхтавалася да ўдзелу ў паўстанні К. Каліноўскага. У яе склад уваходзілі С. Віскоўскі, В. Дамарацкі, В. Антановіч, Р. Чарвінскі, З. Міткевіч, С. Дымкевіч і іншыя. Яны разам з іншымі студэнтамі адкрылі для сялянскіх дзяцей народную школу, выкладанне ў якой вялося на беларускай мове.
21 красавіка 1862: паўсотні студэнтаў зладзілі ў фальварку Шыманоўка палітычную акцыю, падчас якой спявалі патрыятычныя і рэвалюцыйныя песні.
24 красавіка 1863: атрад Л. Звяждоўскага, паплечніка К. Каліноўскага, вызваліў горад ад царскай улады, але паўстанне было задушана.[4]
1864: за ўдзел мясцовых студэнтаў і выкладчыкаў у паўстанні К. Каліноўскага 1863—1864 гг. інстытут у Горках зачынены і пераведзены ў Санкт-Пецярбург.
27 жніўня 1867: зацверджаны герб Горак «у залатым полі тры чорныя горкі, з іх вырастае па аднаму зялёнаму коласу».[5]
1873: каля вёскі Пнёўшчына на правым беразе ракі Лядня на складзеным з камянёў кургане быў знойдзены гранітны валун пірамідальнай формы з рунічнымі ці фінікійскімі надпісамі: «Помнік Ваала. Тут мы яго выдзеўбалі (высеклі)».
Канец XIX ст.: у горадзе з’явіліся паштовая станцыя, аптэка, пачаў працаваць чыгуналіцейны завод, метэастанцыя.
1881: на земскія сродкі ў горадзе пракладзеныя два масты цераз Парасіцу і Проню.

ХХ стагоддзе

1902: арганізаваная першая сацыял-дэмакратычная група.
1904: у горадзе працавала 10 гасцёвень і нумароў, 7 заезных дамоў, 5 шынкоў, харчэвень і чайных. Вуліцы асвятляла 45 ліхтароў. Тут працавала прыватная бібліятэка, таварыства дапамогі бедным, прыватная друкарня, чатыры царквы, пры адной з якіх дзейнічала школа граматы. Падобная школа абслугоўвала і яўрэйскае насельніцтва горада.
16 студзеня 1905: падчас мірнай дэманстрацыі супраць расійскага царызму забіты горацкія навучэнцы Ф.Ярафееў і П.Бруцэр.
1917: узнікла Секцыя вучняў горацкіх сельскагаспадарчых школ, якая займалася вывучэннем беларускай мовы, пашырэннем цікавасці мясцовага насельніцтва да нацыянальнай культуры, ладзіла выступленні маладзёжнага тэатра.
1919: у складзе Гомельскай, з 1922 у Смаленскай губерні РСФСР.
7 красавіка 1919: горацкія сярэднія сельгасустановы рэарганізаваныя ў Горацкі сельскагаспадарчы інстытут.
10 кастрычніка 1919: пачала працаваць маладзёжная арганізацыя Беларуская секцыя студэнтаў. Яна мела на мэце пашыраць свядомасць паміж беларусамі, знаёміць з літаратурай, тэатральнымі творамі, гісторыяй, культурным і эканамічным становішчам Беларусі і дапамагаць беларускаму нацыянальнаму руху.
1921: пабудаваны будынак чыгуначнай станцыі «Беларускія Горкі» (з 1930 г. — «Пагодзіна»).
1924: вярнуліся ў склад БССР, цэнтр раёна.
28 лістапада 1925: горад наведалі народныя пісьменнікі Янка Купала і Якуб Колас.

з ліпеня 1925 па снежань 1929 у Горках дацэнтам БДСГА працаваў Ян Серада, першы старшыня Рады БНР.
1926: У Горках жыў і працаваў загадчыкам кафедры беларускай мовы, літаратуры і гісторыі БДСГА Максім Гарэцкі.
22 кастрычніка 1930: Выйшаў першы нумар раённай газеты «Ленінскі шлях».
12 ліпеня 1941: горад заняты нямецка-фашысцкімі войскамі.
6 кастрычніка 1941 фашысты расстралялі больш за 2500 членаў яурэйскай абшчыны.
Ліпень 1942: гітлераўцы арыштавалі 75 удзельнікаў падпольнага супраціўлення ў горадзе.
26 чэрвеня 1944: падчас аперацыі «Баграціён» Горкі былі вызвалены ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
Горад на старых здымках
Вуліца Вялікая Аршанская
Вуліца Паштовая
Вуліца Мсціслаўская
Вуліца Прафесарская
Зарэчча
Казіміраўская Слабада. Царква
Рынак
Сінагога

Пасляваенны перыяд

1948: Горацкі сельскагаспадарчы інстытут рэарганізавалі ў Беларускую сельскагаспадарчую акадэмію.
5 жніўня 1959: адкрылася паветраная лінія Горкі — Мінск, пачаў працаваць аэрапорт, які зараз не функцыянуе.[6]
1967: на рацэ Парасіца створанае першае штучнае возера ў горадзе.
1975: пабудаваны мемарыял «Тужлівая маці». Ля яго запалены «Вечны агонь».
1984: заснаваны раённы гісторыка-этнаграфічны музей.
1987: пачаў працаваць гарадскі стадыён.
Канец 1980-х: арганізаваны незалежны «Клуб выбаршчыкаў» начале з Я.Мажугіным.
1999: выйшаў першы нумар прыватнай газеты «Региональные ведомости».
2007: пачаў працу сайт http://horki.info.
2009: выйшаў першы нумар агульнапалітычнай газеты «УзГорак».

Насельніцтва

XIX стагоддзе: 1888 — 6 331 (з іх юдаістаў 3 326).[7]; 1900 — 7 990 чал.[8]
XX стагоддзе: 1970 — 22 тыс. чал.[9]; 1991 — 32,6 тыс. чал.[10]
XXI стагоддзе: 2004 — 33,9 тыс. чал.; 2006 — 34,6 тыс. чал.; 2008 — 34,3 тыс. чал.; 2009 — 34,3 тыс. чал.[11]; 2016 — 33 830 чал.[12]; 2017 — 34 553 чал.[3]

Эканоміка

Прадпрыемствы будаўнічых матэрыялаў, харчовай і мясцовай прамысловасці.

ААТ «Прэма»
РУП «ІК-9» ДВП МУС Рэспублікі Беларусь
РУВП «Магілёўхлебпрам» філіял «Горацкі хлебазавод»
ААТ «Малочныя горкі»
ААТ «Горкілён»
«Скайфорэст»
ПУП ФМПК «Вітраж»
ПУВП «Праметэй» ПУ «АкваКрыстал»

Культура

Дзейнічаюць 2 бібліятэкі, Горацкі раённы цэнтр культуры і Палац культуры БДСГА. На тэрыторыі горада для яго жыхароў створаная добраўпарадкаваная зона адпачынку — парк з сажалкамі.

Маецца добры вопыт працы школы мастацкіх рамёстваў. З’яўляецца месцам правядзення семінараў, навучання супрацоўнікаў школаў рамёстваў, якія працуюць у іншых раёнах.

Адукацыя

Пяць сярэдніх (адна з іх гімназія), адна вячэрняя, музычная, дзіцяча-юнацкая спартыўная школы, 6 дашкольных устаноў. Працуе Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія.

Медыцына

Горацкая цэнтральная раённая бальніца, раённая паліклініка, паліклініка БДСГА, працуе сетка аптэк.

Медыі

Сродкі масавай інфармацыі прадстаўленыя раённай газетай «Горацкі веснік» (тыраж 3 620 асобнікаў, перыядычнасць выпуску — 2 разы на тыдзень), газетай БДСГА «Савецкі студэнт» (тыраж 1 000 асобнікаў, перыядычнасць — 2 разы на месяц), раённым радыёвяшчаннем «Голас Горацкага краю» (выхад у эфір 9 разоў на тыдзень, агульны аб’ём вяшчання — 2 гадзіны 50 хвілін). У сетку кабельнага тэлебачання ўключана больш за 1,5 тыс. абанентаў. Разам з гэтым у Горках выдаецца прыватная агульнапалітычная газета «УзГорак» (тыраж 1 000 асобнікаў, перыядычнасць — 1 раз на тыдзень), штодзённа ў Інтэрнеце абнаўляецца сайт пра мясцовыя падзеі http://horki.info. Таксама свае сайты маюць Горацкая гімназія № 1(недаступная спасылка) і Горацкі раённы выканаўчы камітэт. Архівавана 23 снежня 2011.

Грамадскія аб’яднанні

Прафкам супрацоўнікаў і выкладчыкаў БДСГА
Студэнцкі прафкам
ГА «БРСМ»
Спартклуб БДСГА
Гандбольны клуб «Колас»
Падлеткавы клуб «Дыялог»
Беларускае таварыства інвалідаў

Забавы

Клуб «Парнас».
Кавярня «Шанс».
Кавярня «Адпачынак».
Піцэрыя «Время есть».
Кавярня «Лакомка».
Кавярня «Звездочет».
Кавярня «Овертайм».
Кавярня «Ташир».
Кавярня «Версаль».
Піцэрыя «Гурман»

Інфармацыя для турыстаў

У горадзе знаходзіцца дэндралагічны парк і батанічны сад БДСГА. Працуе спартыўны комплекс з басейнам, атлетычным залам, саўнай, стадыёнам. Дзейнічае кінатэатр «Крыніца». Спыніцца можна ў гасцёўні «Проня» або ў гасцёўні БДСГА.

Музеі

Горацкі гісторыка-этнаграфічны музей.
Музей Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі.
Мастацкая галерэя.
Музей-кабінет Максіма Гарэцкага (корпус № 4 Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі).

Забудова

Тэрыторыю сучаснага горада рэчкі Проня, Капылка і Парасіца, а таксама чыгунка падзяляюць на 3 жылыя раёны: індывідуальнай забудовы, раён акадэміі і прамысловы. У цэнтральнай частцы размяшчаецца капітальная 1—2- і 3—5-павярховая забудова, 3—5-павярховыя будынкі знаходзяцца ў мікрараёне і ў паўночнай частцы. Раён БДСГА забудаваны 3—9-павярховымі жылымі дамамі.

Славутасці

Комплекс будынкаў Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі (ХІХ — ХХ стст.) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 512Г000433шыфр 512Г000433
Свята-Ушэсцеўская царква (1845—1850 гады) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 513Г000436шыфр 513Г000436
Адміністрацыйны будынак па вуліцы Горкага, 1 (канец XIX — пачатак XX ст.) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 513Г000434шыфр 513Г000434
Адміністрацыйны будынак па вуліцы Крупскай, 3 (канец XIX — пачатак XX ст.) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 513Г000435шыфр 513Г000435
Будынак стаматалагічнай паліклінікі (канец XIX — пачатак XX ст.) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 513Г000437шыфр 513Г000437
Надмагільны камень удзельніку паўстання 1863—1864 гадоў В. Дамарацкаму.
Царква евангельскіх хрысціян «Міласэрнасць»
Царква хрысціян веры евангельскай «Благодать»

Страчаная спадчына

Свята-Мікалаеўская царква (1849), у 1930-я гады перабудавана ў бібліятэку сельскагаспадарчай акадэміі.
Касцёл Св. Андрэя Баболі (XVIII ст.).

Вядомыя асобы

Асноўныя артыкулы: Вядомыя асобы Горак‎ і Ганаровыя грамадзяне Горак‎

Лаўрэнцій Сямёнавіч Абецэдарскі (1916—1975) — доктар гістарычных навук, прафесар член-карэспандэнт АПН СССР.
Дзмітрый Іванавіч Азарэвіч (1848—1912) — юрыст, гісторык рымскага і візантыйскага права.
Інэса Васілеўна Байцова (нар. 1935) — беларускі архітэктар.
Міхаіл Гапеевіч Булахаў (нар. 1919) — доктар філалагічных навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі БССР.
Азалій Майсеевіч Вільнер (1898—1984) — доктар ветэрынарных навук, прафесар.
Якаў Сямёнавіч Гугель (1895—1937) — савецкі гаспадарчы кіраўнік, начальнік будаўніцтва Магнітагорскага металургічнага камбіната, камбіната «Азовсталь» (горад Марыупаль).
Бен Зільберт (1893—1939) — амерыканскі мастак
Уладзімір Іванавіч Кумачоў (нар. 1941) — доктар тэхнічных навук, прафесар.
Іван Іосіфавіч Купчынаў (1909—1988) — доктар тэхнічных навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі БССР.
Васіль Мікітавіч Лубяка (1891—1950) — доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі БССР, акадэмік АН БССР.
Барыс Якаўлевіч Магаліф (1927—2006) — кампазітар, педагог, паэт, кінаакцёр.
Леў Эммануілавіч Разгон (1908—1999) — рускі пісьменнік, крытык, праваабаронца.
Ізраіль Мендэлевіч Разгон (1905—1987) — доктар гістарычных навук, прафесар, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР.
Аляксандр Яўгенавіч Слука (нар. 1923) — доктар геаграфічных навук, прафесар.
Анатоль Васільевіч Цішковіч нар.у 1921 г. — доктар тэхнічных навук, прафесар.
Марк Залманавіч Фрейдзін нар.у 1932 г. -кандыдат эканамічных навук, прафесар, заслужаны эканаміст БССР.
Галіна Віктараўна Асмалоўская нар.15.12.1936 г.-прафесар, аслужаная артыстка Беларусі.
Рагнеда Іванаўна Бельская нар.26.11.1928 г.- кандыдат хімічных навук, лаурэат Дзяржаўная прэмія БССР.
Валянцін Васільевіч Валуеў нар.25.08.1936 г. — доктар эканамічных навук.
Ігар Робертавіч Вільдфлуш нар.7.05.1940 г.- доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар, лаўрэат дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь.
Леанід Антановіч Дазорцаў нар.12.03.1931 г.- кандыдат сельскагаспадарчых навук, дацэнт, заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР.
Людміла Фёдараўна Знаменская — заслужаная настаўніца БССР.
Пётр Самсонавіч Касовіч (28.09.1862 −26.08.1915) — прафесар Пятроўскай земляробчай і лясной акадэміі, Маскоўскага ўніверсітэта, Пецярбургскага ляснога інстытута.
Ганна Аляксандраўна Ключарава (нар. 30.01.1949) — доктар медыцынскіх навук, прафесар.
Леанід Барысавіч Наймарк (1912—1994) — доктар сельскaгаспадарчых навук, прафесар.
Сяргей Вітальевіч Касьяненка нар. 4.04.1956 г. — доктар сельскагаспадарчых навук.
Марыя Ціханаўна Чайка (1929—1997) — беларускі вучоны ў галіне фізіялогіі і біяхіміі раслін.
Ігнат Іванавіч Півуноўскі нар. 29.08. 1930, — доктар тэхнічных навук, прафесар.
Уладзімір Іванавіч Бычкоў
Наталля Аляксандраўна Вяткіна (нар. 1987) — беларуская лёгкаатлетка.
Валянціна Уладзіміраўна Гаруновіч (нар. 1952) — беларускі архітэктар.
Ігар Сяргеевіч Цітовіч (1917—1985) — вучоны ў галіне машынабудавання. Член-карэспандэнт АН БССР.
Таццяна Сяргееўна Асмалоўская (нар. 1958) — беларускі палітык.
Анатоль Яўхiмавiч Сержанаӯ (нар. 13.02.1926) — савецкі матэматык.
Саламон Маркавіч Кантар (1898, Горкі — 1958, Ленінград) — савецкі жывапісец і графік. Выкладчык Інстытута жывапісу, скульптуры і архітэктуры (1930-34), Ленінградскага мастацка-педагагічнага вучылішча (1937-41; 1945-47).

Гл. таксама

Зноскі

↑ Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. ISBN 978-985-458-159-0. (DJVU)
1 2 Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ У Горках ушанавалі памяць ваяра-каліноўца // Horki.info, 25.03.2008
↑ Горкі // Цітоў А. Геральдыка беларускіх местаў (XVI — пачатак XX ст.). — Мн.: Полымя, 1998. — 287 с. — ISBN 985-07-0131-5.
↑ Транспарт г. Горкі // Магілёўская абласная бібліятэка
↑ Горки // Горкі // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . — СПб., 1890—1907.
↑ г. Горки (Могилевская область) // Belarus.by
↑ Горки // Вялікая Савецкая Энцыклапедыя (3 выданне)
↑ Горки // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.
↑ Афіцыйны сайт Горацкага райвыканкама
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.

Літаратура

Кнігі i брашуры

Горкі // Анатоль Цітоў. Геральдыка беларускіх местаў (XVI — пачатак XX ст.)/Анатоль Цітоў — Мн.: Полымя, 1998.— 287 с. ISBN 985-07-0131-5.
Горкі // Нашы гарады: грамадска-палітычнае даведачнае выданне / У. А. Малішэўскі, П. М. Пабока. — Мн.: Народная асвета, 1991. — 303 с.: фота. — ISBN 5-341-00240-7.
Horki // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich.Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882. S. 125
Горки // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн., 2007.— 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9.
Лившиц В. М. Горки. Историко-экономический очерк. Минск: «Беларусь», 1984. — 80 с., ил.
Лившиц В. М. Горки. Историко-экономический очерк. Минск: «Полымя», 1989, 95 с., ил. ISBN 5-345-00084-0
Лившиц В. М. Белорусская сельскохозяйственная академия. Памятники и памятные горада. Соавт.: Добролюбов Н. Н. Минск: «Ураджай»,1990. — 93 с. ISBN 5-7860-0551-8
Лившиц В. М. Горки. Фотоальбом. Автор текста. Минск: «Беларусь», 1991, с.110, цв. ил. ISBN 5-538-00738-Х
Ліўшыц У. М. Горацкі гістарычна-этнаграфічны музей. Даведнік. Мінск: «Полымя», 1991. — 95 с., іл. ISBN 5-345-00376-9
Ліўшыц У. М. Летапіс горада Горкі. Горкі: адзел культуры Горацкага райвыканкама, 1995, 103 с. *ISBN 985-6120-04-7
Ліўшыц У. М. “Ішло ў бясмерце Горацкае гетта… “ Горкі: адзел культуры Горацкага райвыканкама, 1995. — 24 с. ISBN 985-6120-06-3
Ліўшыц У. М. Летапіс Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі (1836—1995 гг.). аўт.-склад. Горки: ред.-изд. отдел БСХА, 1995. — 208 с. ISBN 985-6120-11-Х
Ліўшыц У. М. Раскопкі вакол горацкага «Парнаса. Літаратуразнаўчыя нарысы». Горкі: адзел культуры Горацкага райвыканкама, 2001. — 194 с., ил. 20. ISBN 985-6120-44-6
Ліўшыц У. М. Горкі: Старонкі гісторыі. Мінск: «Красико — принт», 2007. — 312 с., ил.16 л. ISBN 985-405-384-9
Лившиц, В. М. Горецкая еврейская община : страницы истории / В. М. Лившиц. — Горки : Нацрат Илит, 2009. — 298 с.
Лившиц, В. М. Евреи в Горках: судьбы и дела.— Горки-Нацрат Илит. Типография БГСХА.2012.-310с.
Ліўшыц, У. М. У краі бярозавых гаёў. Аўтар тэкста/сааўтар А. В. Бяляцкі.- Магілёў. Магілёўская друкарня імя С.Собаля.-120с. ил. ISBN 978-985-6848-96-7
Лившиц В. М. Гордость и слава Горецкой земли. В 3-х книгах. Книга 1. Учёные—земляки. — Горки: 2013.124 с.
Лившиц В. М. Гордость и слава Горецкой земли. В 3-х книгах. Книга 2.Земляки -Герои Советского Союза, генералы вооруженных сил и внутренних сил СССР. — Горки: 2014.124 с.
Стельмашонок И. М. Освобождение Горецкого района в годы Великой Отечественной войны. Горки:1994. 64 с.
Стельмашонок И. М. Защищая Родину(из истории горецкого антифашисткого подполья и партизанского движения, участия воинов-земляков в борьбе с немецко-фашисткими захватчиками).Горки: 1995. 44 с.
Памяць. Гісторыка-дакументальная хроніка Горацкага раёна. Мінск:1996.”Вышэйшая школа”.589 с. ISBN 985-06-0180-9

Артыкулы ў энцыклапедыях

Ліўшыц, У. М. Горкі//Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: 1996. Т. 3. — С. 89-91.
Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкая земляробчая школа//Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: 1996. Т. 3. — С. 93.
Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкі земляробчы інстытут //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. — Мінск.: Т. 3. 1996. Т.3 — С. 93-91.
Ліўшыц, У. М. Горацкі гістарычна-этнаграфічны музей //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т.- Мінск.: 1996. Т. 3.1966 — С. 86-87.
Ліўшыц, У. М. Беларуская сельскагаспадарчая акадэмія// Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. Мінск.: Т. 1. 1993. — С. 414—415.
Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкая земляробчая школа// Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Мінск.: 1997. Т. 5.. — С. 367.
Ліўшыц, У. М. Горы-Горацкі земляробчы інстытут//Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Мінск.: 1997. Т. 5. 1997. — С. 367—368
Ліўшыц, У. М. Горкі//Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Мінск.: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі, 1997. Т. 5.- С. 360.
Ліўшыц, У. М. Беларуская сельскагаспадарчая акадэмія// Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Мінск.: 1995. Т. 2. — С. 492.
Ліўшыц Уладзімір. Горкі // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 1: — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — С. 546

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Горкі
Геаграфічныя звесткі па тэме Горкі на OpenStreetMap
Сайт штодзённых навін Горацкага рэгіёна
Пашпарт горада Горкі
Стужка навін з Горак і Горацкага раёна
м. Горкі на Radzima.org
Горкі // Гарады Беларусі: паводле Малішэўскі У. А., Пабока П. М. Нашы гарады Архівавана 19 ліпеня 2010.
Інтэрнэт-старонка рымска-каталіцкай парафіі Маці Божай Бялыніцкай г. Горкі Архівавана 5 сакавіка 2016.
Надвор’е ў горадзе Горкі