Обаль (Шумілінскі раён)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Обаль.

Обаль[2] — гарадскі пасёлак у Шумілінскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі, на рацэ Обаль. За 23 км ад Шуміліна. Чыгуначная станцыя на лініі Віцебск — Полацк, на аўтамабільнай дарозе Віцебск — Полацк. Насельніцтва 2 374 чал. (2017)[3].

Гісторыя

Вядомы з XVI ст. як вёска ў Полацкім ваяводстве ВКЛ. Належала Мольскім, П. Войне (з 1592 г.), Ф. Я. Ветрынскаму (з 1595 г.), Грабніцкім (з 1615 г.). З 1772 г. у складзе Расіі. З пачатку XIX ст. цэнтр Петрапаўлаўскай воласці Полацкага павета. Росту Обалі спрыяла будаўніцтва Рыга-Арлоўскай чыгункі (1886). У пачатку XX ст. чыгуначная станцыя Обаль грузіла да 50 тысяч пудоў лясных матэрыялаў і хлеба[4]. У 1894—1914 гадах на чыгуначнай станцыі Обаль працавала Обальская драўляна-хімічная мануфактура.

З 1924 г. — цэнтр сельсавета Сіроцінскага (з 1961 г. Шумілінскага) раёна. У лістападзе 1924 г. у былым маёнтку фон Амбургера была адкрыта школа сялянскай моладзі. Школе было адведзена 40 га зямлі, 10 га саду, двухпавярховы цагляны дом, вылучылі пародзістае быдла, сельгасінвентар, насенне асноўных культур. У 1-ы клас (адпавядаў 5-му класу сямігодкі) прымаліся дзеці парабкаў, беднякоў і выхаванцы дзіцячых дамоў Полацкага акругі. У 1929 г. заснаваны цагельны завод.

У Вялікую Айчынную вайну дзейнічала камсамольскае падполле «Юныя мсціўцы». У 1962—1966 гадах у Полацкім раёне. З 30 верасня 1968 года — гарадскі пасёлак[5].

15 снежня 1977 года ў склад гарадскога пасёлка ўключаны вёскі Казлова і Стадолішча, якія знаходзіліся ў адміністрацыйным падпарадкаванні Обальскага пассавета[6].

Насельніцтва

Эканоміка

Обальскі керамічны завод, торфапрадпрыемства, лясніцтва, паліўнай прамысловасці.

Культура

• Музей Обальскага камсамольскага падполля

Выдатныя мясціны

• Обальская сядзіба — помнік сядзібна-паркавай архітэктуры першай паловы XIX ст. На правым беразе ракі Обаль. Сядзібны дом у стылі класіцызму. За домам невялікі парк, у якім растуць дрэвы мясцовых парод і дэкаратыўныя кусты[12].
• Свята-Ануфрыеўская царква (2016)
• Свята-Ануфрыеўская царква (1843)
• Помнік Ансу Даўману
• Помнік у гонар Обальскага камсамольскага падполля

Выбітныя ўраджэнцы і жыхары

• Сяргей Мікалаевіч Вышалескі
• Ефрасіння Савельеўна Зянькова
• Алег Іванавіч Ладзісаў
• Уладзімір Міхайлавіч Гарбук — военачальнік
• Галіна Раманаўна Кадырка (1924—2006) — беларускі педагог, Заслужаны настаўнік БССР.

Зноскі

1. 1 2 Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
2. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
3. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу(руск.) . Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
4. ↑ Россия: Полное географическое описание нашего отечества. Т. 9. — СПб., 1905. — С. 506.
5. ↑ Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР Аб аднясенні вёскі Обаль Шумілінскага раёна Віцебскай вобласці да катэгорыі гарадскіх пасёлкаў ад 30 верасня 1968 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1968, № 28 (1222).
6. ↑ Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета народных дэпутатаў ад 15 снежня 1977 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1978, № 10 (1564).
7. ↑ Перепись населения — 2009. Витебская область
8. ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2016.
9. ↑ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2017.
10. ↑ Численность населения на 1 января 2020 г. по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020.
11. ↑ Численность населения на 1 января 2021 г. и среднегодовая численность населения за 2020 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2021.
12. ↑ ЭПБ, 1985

Літаратура

• Обаль // Падарожжа па Беларусі : гарады і гарадскія пасёлкі / В. Князева. — Мн., 2005. — С. 78—79.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2000. — Т. 11: Мугір — Паліклініка. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11), ISBN 985-11-0035-8.
• Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
• Обаль // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 543. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Обаль