Пцічанская

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Кабылічы.

Пціча́нская[1] (трансліт.: Pcičanskaja, руск.: Птичанская; да 1964 г. — Кабылічы) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці, на правым беразе ракі Пціч (прыток Прыпяці). Уваходзіць у склад Навасёлкаўскага сельсавета. Месціцца за 23 км на паўднёвы захад ад Мар’інай Горкі, 58 км ад Мінска, 20 км ад чыгуначнай станцыі Рудзенск на лініі Мінск — Асіповічы, каля аўтамабільнай дарогі Негарэлае — Пухавічы.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае і Расійская імперыя

Пад назвай Кабылічы згадваецца ў канцы XVII ст. у складзе Менскага павета Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага.

У XVII ст. вёска належала Янушу Быхаўцу. Януш Быхавец быў забіты ў маёнтку Таўкачэвічы ў часе наезду суседам Андрэем Вінкам з Шацка ў 1620 годзе, фальварак быў разбураны. Маёмасць перайшла брату Януша Базылю Быхаўцу (?—1653), шляхецкага роду Быхаўцаў герба «Магіла», які паходзіў са Смаленскай зямлі. Базыль — віленскі гродскі пісар (1623—1632), меў братоў Януша і Аляксандра Пракопа (памёр 1646). Базыль быў апекуном дзяцей Януша. Валодаў маёнткамі Таўкачэвічы, Шацк, Грэбені, Дудзічы з вёскамі Церабелі, Сяргеевічы і Кабылічы, Бакшты, Сідаровічы ў Менскім ваяводстве, ды іншымі землямі ў Гарадзенскім, Троцкім і Лідскім паветах. Памёр без нашчадкаў.

У 1760 годзе (паводле іншых звестак у 1748) суддзя ваўкавыскі Уладзіслаў Быхавец перадаў правы на вечнае карыстанне Дудзічамі разам з фальваркамі Кавалевічы, Сяргеевічы і Кабылічі дачцэ Казіміра Аляксандры Заранак-Грабоўскай, якая разам з сястрой Альжбетай жыла ў Таўкачэвічах[2]. Належалі да маёнтка Сяргеевічы. Праз вена належалі Прозарам, Францішку Букатаму[d], Ліпскім.

Пасля Другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года ў складзе Расійскай імперыі. У 1816 годзе уласнасць Ржавускіх, пазней належала Ельскім. У пачатку XIX ст. у Ігуменскі павеце Мінскай губерні, ёсць капліца і карчма. На карце Шуберта сярэдзіны XIX ст. на месцы сучаснай вёскі Пцічанская (Кабылічы) быў пазначаны маёнтак Кабылічы, а на месцы вёскі Прыстань была вёска Кабылічы[3]. Пасля 1863 года валодае Пётр Папоў. У канцы XIX ст. у Цітвянскай воласці. Паводле перапісу 1897 года маёнткам Кабылічы валодаў Іван Андрэевіч Бунге, шляхціц, лютэранін.

У 1910 годзе адкрытае народнае вучылішча.

Найноўшы час

У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў Германскай імперыі.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі ўвайшла ў склад Беларускай ССР. У жніўні 1919 — ліпені 1920 года вёска была пад акупацыяй Польшчы.

Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі працавала працоўная школа 1-й ступені, 50 вучняў у 1922 годзе. У 1930-х гадах створаны калгас «Полымя», працавала кузня.

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года акупаваная нацысцкай Германіяй.

30 ліпеня 1964 года вёска Кабылічы праз «немілагучнасць» была перайменавана ў вёску Пцічанская[4].

Да 29 чэрвеня 2006 года вёска ўваходзіла ў склад Гарэлецкага сельсавета[5].

Насельніцтва

• 1816 — 12 двароў, 80 жыхароў
• 1858 — 45 рэвізскіх душ
• 1897 — 75 двароў, 229 душ мужчынскага полу, 215 душ жаночага полу
• 1910— 101 двор, 613 жыхароў
• 1917 — 112 двароў, 599 жыхароў
• 2002 — 70 двароў, 131 жыхар
• 2009 — 104 жыхары[6]
• 2012 — 45 гаспадарак, 85 жыхароў

Галерэя

• Хата на Цэнтральнай вуліцы, 2018 г.
• Вясковыя могілкі
• Карта ваколіц Шацка 1927 года, на якой пазначана вёска Кабылічы

Спіс вуліц

• Новая вуліца
• Садовая вуліца
• Цэнтральная вуліца[7]

Зноскі

1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Пціча́нскае, н.; Пціча́нка, ж.
2. ↑ http://www.dudutki.by/history/
3. ↑ http://too.by/verstovka.html
4. ↑ Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 30 ліпеня 1964 года «Аб перайменаванні некаторых населеных пунктаў Беларускай ССР»
5. ↑ Решение Минского областного Совета депутатов от 29 июня 2006 г. № 222 «Об упразднении Горелецкого, Краснооктябрьского, Селецкого, Сергеевичского сельсоветов и изменении границ Новоселковского, Пуховичского, Ветеревичского сельсоветов и Правдинского поссовета Пуховичского района» (руск.)
6. ↑ https://ulitsy-belarusi.openalfa.com/%D0%9F%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F
7. ↑ Спіс вуліц і іншых элементаў ўнутранага адраса (нявызн.). Нацыянальнае кадастравае агенцтва Рэспублікі Беларусь.(недаступная спасылка)

Літаратура

• Пцічанская // Гарады і вёскі Беларусі. Т. 8 : Мінская вобласць, кн. 4 / Т.У. Бялова (галоўны рэдактар) і інш. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 171. — 528 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0735-9.
• Вялікае княства Літоўскае: энцыклапедыя. Т. 3. Дадатак. А-Я / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал.рэд). — Мінск: Беларус. Энцыклапедыя імя П.Броўкі, 2010. — С. 91.
• Памяць : Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А.Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. - Мінск : Беларусь, 2003. - 748 с. - 3000 экз. ISBN 985-01-0251-9
• Jelski A. Kobylicze // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. — Tom IV: Kęs — Kutno. — 1883. — С. 215. — 963 с.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пцічанская